سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله از نگاهی دیگر صفحه 265

آرایش صفوف از اولین اقدامات و فنون پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در جنگ ها بوده است. آن حضرت با همین فنون توانست از نیروی اندک خود بهره فراوانی ببرد و در جنگ هایی که برابری نیرو و امکانات جنگی بین دو سپاه وجود نداشت پیروز میدان باشد.

2. تعیین سرپرست و فرمانده

2. تعیین سرپرست و فرمانده

پیامبر اسلام هرگاه گروهی را برای مانور نظامی یا کسب اخبار و اطلاعات اعزام می کرد، از میان آنان فردی را به عنوان فرمانده و رهبر انتخاب می کرد و توصیه می کرد که تمام افراد گوش به فرمان او باشند، چنان که وقتی عبدالله بن عتیک، مسعود بن سنان، عبدالله بن انیس، ابوقتاده حارث بن ربعی و خزاعی بن اسود تصمیم گرفتند برای کشتن سلام بن ابی حقیق حرکت کنند، از رسول خدا صلی الله علیه و آله اجازه گرفتند، آن حضرت موافقت کرد و عبدالله بن عتیک را فرمانده آنان قرار داد، سپس توصیه کرد که به زنان و کودکان هیچ گونه تعرضی نکنند.(1) و نیز هنگامی که گروهی را به مأموریت فرستاد مردی از انصار را بر آنان امیر کرد و فرمود: «از فرمانده خود اطاعت و پیروی کنید و حرفش را بشنوید و عمل کنید».(2)

البته اطاعت و فرمان برداری در صورتی که در جهت دستورها و فرمان های اسلام باشد شایسته و مورد تأکید اسلام است، در غیر این صورت، چنان چه کسی بخواهد از مقام و منصب خود سوء استفاده کند و درخواست های نامشروع داشته باشد، افراد و نیروها نباید از او اطاعت کنند.