سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله از نگاهی دیگر صفحه 46

ورزید تا آنان را خوار و کوچک کنید».(1) و نیز به ابوذر چنین می فرماید: «ای ابوذر! خوشا به حال کسی که بدون اینکه خوار و ذلیل شود تواضع می کند».(2) از این دو روایت و همچنین از مجموعه رفتار و عملکرد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در زمینه تواضع و فروتنی معلوم می شود که رسول خدا صلی الله علیه و آله به تواضعی که اسباب جسارت دیگران را فراهم آورد و شخص را تحقیر و بی احترام کند، سفارش نکرده است، بلکه آن را در صورتی که هیچ گونه زیانی برای شخصیت فرد نداشته باشد، مورد تأکید قرار داده است.

آری، پیامبر اسلام بسیار متواضع بود، در عین حال، نه تنها خوار و ذلیل نشد، بلکه احترام خاصی در میان مردم پیدا کرد؛ این حقیقت را از گفته های عروه بن مسعود می توان فهمید که گفت:

ای مردم من ملوک و پادشاهان زیادی را دیده ام، قیصر و کسری و نجاشی را دیده ام، اما هیچ پادشاهی نبود که افرادش او را این اندازه که اصحاب محمد او را دوست دارند، دوست داشته باشند. اگر محمد امر کند بی درنگ انجامش می دهند، وقتی وضو می گیرد آب وضویی را که از دستش می چکد می گیرند و به سر و صورت خود می مالند، وقتی هم که سخن می گوید همه مهر سکوت بر لب های خود می زنند تا سخنش را بشنوند.(3)

1- تنبیه الخواطر، ج 1، ص 201.
2- همان، ج 2، ص 66.
3- بحارالانوار، ج 20، ص 332.