حکیمانه: مجموعه لطایف و حکایات ... صفحه 52

«سخن.» پرسیدند: «کدام زشت تر است؟» فرمود: «سخن.» سپس فرمود: «به وسیله سخن، رو سپید می شوند و به وسیله سخن، روسیاه می گردند».(1)

بلیغی را گفتند: «نیکوترین گفتار کدام است؟» گفت: «آن که لفظش به گوشَت زودتر از معنی اش به قلبت نرسد».(2)

از ارسطو پرسیدند: «بهترین سخن کدام است؟» گفت: «آنچه موافق عقل باشد.» گفتند: «پس از آن چیست؟» گفت: «سخنی که شنونده بپذیرد.» گفتند: «پس از آن چیست؟» گفت: «سخنی که از عاقبت آن اطمینان داشته باشیم که زیانی متوجه ما نخواهد ساخت.» گفتند: «پس از آن چیست؟» گفت: «اگر سخن یکی از این شرایط را نداشته باشد، از صدای چهارپایان پست تر است».(3)

شخصی از ابوالعینا پرسید: «پاسخ نیکو چیست؟» گفت: «آن که بیهوده گو را خاموش سازد و حق گو را به حیرت وادارد».(4)

25. حقوق والدین

مردی به حضور امیرمؤمنان علی علیه السلام آمد و عرض کرد: «در تأمین رزق و روزی در فشارم.» امام فرمود: «گویا با قلم گره دار می نویسی؟» گفت: «نه.» فرمود: «گویا با شانه شکسته، موی سر و صورت را شانه می کنی؟» گفت: «نه.» فرمود: «گویا جلوتر از کسی که سنش از تو بیشتر است، راه می روی؟» گفت: «نه.» فرمود: «گویا پس از فجر (آغاز وقت نماز صبح) می خوابی؟» گفت: «نه.» فرمود: «گویا دعا برای پدر و مادر را ترک می کنی؟» گفت: «آری ای امیرمؤمنان!» سپس امام فرمود: «پدر و مادر را همواره به یاد داشته باش؛ زیرا از رسول خدا صلی الله علیه و آلهشنیدم که فرمود: دعا نکردن برای

1- . ابن شعبه الحرانی، تحف العقول، ص 216.
2- . کشکول، ص 334.
3- . حکایت و حکمت، ص 71.
4- . کشکول، ص 555.