حکیمانه: مجموعه لطایف و حکایات ... صفحه 63

یوسف را بدوزد، خواجه قبول نخواهد کرد. اکنون چگونه ممکن است به من جامه ای بخشیده باشد».(1)

44. جهل و نادانی

بزرگی گفته است: «چهار خوی از نادانی است. خشم گرفتن بر آن که خاطرت از او خشنود نیست. هم نشینی با کسی که همتای او نیستی. اظهار نیازمندی نزد کسی که تو را بی نیاز نمی سازد و سخن گفتن بیهوده».(2)

شخصی مغرور نزد مولانا عضدالدین آمد و اظهار داشت: «ای شیخ! شما می گویید قرآن وحی الهی است و هیچ نقصانی در آن وجود ندارد؟» مولانا پاسخ داد: «بله، همین طور است.» مرد خودپسند، قیافه اندیشمندانه ای به خود گرفت و گفت: «در قرآن آمده است: «ما فَرَّطنا فی الکتابِ من شَی ءٍ؛ ما هیچ چیز را در این کتاب فروگذار نکرده ایم.» (انعام: 38) خوب، بفرمایید به عنوان نمونه مرا در کجای قرآن بیان کرده است؟» مولانا عضدالدین با درنگ پاسخ داد: «قرآن، بعد از بیان علما، شما را یاد کرده است و می فرماید: «هَلْ یَسْتَوِی الَّذینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذینَ لا یَعْلَمُونَ»؛ آیا کسانی که می دانند و عالم هستند با کسانی که نمی دانند و جاهل هستند، یکسانند؟» (زمر: 9)(3)

بطلمیوس گفته است: «سه چیز از لوازم نادانی است: «اول، خود را بی عیب دانستن و این نهایت جهل است؛ زیرا دانا می داند کمال از آن خداست وعصمت از آنِ پیامبران و باقی آدمیان از عیب خالی نیستند. دوم، میان نفع و ضرر خود تفاوت نگذارد. سوم، بر قوّت و دانش خود اعتماد کند».(4)

1- . گنجینه لطایف، ص 96.
2- . کشکول، ص 297.
3- . جلوه هایی از نور قرآن، ص 21، به نقل از: لطایف و حکایت های قرآنی، ص 89.
4- . اندرز حاکمانه، ص 26.