حکیمانه: مجموعه لطایف و حکایات ... صفحه 69

52. خودپسندی

از حکیمی پرسیدند: «کدام حق است که در نظر خلق، زشت به نظر می رسد؟» گفت: «ستایش از خود اگرچه راست باشد».(1)

53. عیب جویی

یکی از حکیمان گفته است: «همچنان که مگس بر جراحت نشیند و آن را بگزد و از جاهای سالم دوری کند، مردم بدبین نیز عیب دیگران را پی گیرند و آن را یاد کنند و خوبی هایشان را از نظر دور دارند».(2)

شخصی نزد دیگری رفت و لابه لای سخنانش از مردی به بدی یاد کرد و عیبی از او به زبان آورد. شخص دوم گفت: «اگر مایلی، درباره سخنت بررسی و تحقیق می کنیم. در صورتی که گفته ات دروغ درآمد، فاسق و گنه کاری و خبری که داده ای، مشمول این آیه است: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا؛ ای مؤمنان هرگاه فاسقی خبری برای شما آورد، تصدیق مکنید تا تحقیق کنید.» (حجرات: 6) و اگر راست گفته باشی، عیب جو و سخن چینی و مشمول این آیه هستی: «هَمّازٍ مَشّاءٍ بِنَمیمٍ؛ همیشه عیب جویی و سخن چینی می کنند.» (قلم: 11) اگر میل داری تو را می بخشم و مورد عفوت قرار می دهم.» مرد که از گفته خود سخت پشیمان شده بود، با سرافکندگی درخواست عفو کرد و متعهد شد که دیگر از کسی عیب جویی نکند.(3)

54. غفلت

عارفی را از غفلت آدمی در دنیا پرسیدند. گفت: «او را عقبه های عظیم در پیش است و از آنچه در گمان ها می افتد، بیش است. او در دریای عشق دنیا، به موج غفلت

1- . اندرز حاکمانه، ص 35.
2- . کشکول، ص 315.
3- . مجموعه ورّام، ج 1، ص 237.