راه روشن: ترجمه المحجه البیضاء فی تهذیب الحیاء جلد 1 صفحه 342

چهار ماه دیگر پدر و مادرش را می شناسد و می داند که در تأمین روزی خود به آنها نیازمند است،پس گریۀ او در این دوران در واقع دعا برای پدر و مادر و طلب سلامتی و بقای آنهاست.

در حدیث مشهور آمده است:«هر نوزادی بر فطرت خداپرستی به دنیا می آید،و پدر و مادرش او را یهودی یا نصرانی و یا مجوسی می کنند.» (1)از یکی از اهل معرفت و توحید دلیل اثبات صانع را پرسیدند؛پاسخ داد:

روز ما را از چراغ بی نیاز کرده است.

گفتار غزّالی دراین باره به خواست خداوند در کتاب محبّت و انس از بخش منجیات بزودی خواهد آمد.

فصل:خداوند یگانه است و انبازی ندارد

(1)او خداوندی است یگانه که هیچ شریک و انبازی ندارد،زیرا چنان که خود فرموده است: وَ ما کانَ مَعَهُ مِنْ إِلهٍ إِذاً لَذَهَبَ کُلُّ إِلهٍ بِما خَلَقَ وَ لَعَلا بَعْضُهُمْ عَلی بَعْضٍ سُبْحانَ اللّهِ عَمّا یَصِفُونَ (2)،یعنی اگر خداوند تعدّد داشت آفرینش هر یک از آنها با دیگری متفاوت بود،و هر کدام فرمانروایی مملکت خویش را داشت،و قهرا مانند پادشاهان دنیا میان آنها جنگ و ستیز اتّفاق می افتاد.

از امام صادق(علیه السلام)پرسیدند:دلیل بر یگانگی خدا چیست؟فرمود:

«پیوستگی و انسجام تدبیر،و تمامیّت خلقت چنان که فرموده است: لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَهٌ إِلاَّ اللّهُ لَفَسَدَتا. (3)مقصود امام(علیه السلام)این است که اگر خدا متعدّد بود ارتباط میان موجودات وجود نداشت بلکه نظام جهان به هم می ریخت،و آسمانها و زمین

1- (25) مسند،ابو یعلی؛شعب الایمان،بیهقی؛الکبیر،طبرانی؛جامع الصغیر،باب کاف؛توحید،صدوق،ص 341 صدر حدیث.
2- (26) مؤمنون/91:...و معبود دیگری با او نبوده که در این صورت هر یک از خدایان مخلوقات خود را تدبیر و اداره می کردند،و بعضی بر بعضی دیگر تفوّق می جستند،منزّه است خداوند از توصیفی که آنها می کنند.
3- (27) انبیاء/22:و خبر در توحید صدوق،ص 254 است.