راه روشن: ترجمه المحجه البیضاء فی تهذیب الحیاء جلد 1 صفحه 579

سؤال و بازخواست او قرار می گیری به یادآوری،و بدانی که هم اکنون نیز در برابر خداوند متعال ایستاده ای و او از دل تو آگاه است.پس اگر از شناخت کنه جلال او ناتوانی دست کم در برابر او چنان بایست که در برابر یکی از پادشاهان زمان می ایستی،یا حتی فرض کن که در طول نماز خود مردی شایسته از خاندانت یا از کسانی که دوست داری تو را به صلاح و تقوا بشناسند با دقّت و مراقبت به تو می نگرد،چه در این صورت از بیم آن که مبادا این شخص درماندۀ بینوا به تو نسبت کمی خشوع دهد،اندام تو آرام و اعضایت خاشع و همۀ اجزای بدنت بی حرکت خواهد بود،و هرگاه با ملاحظۀ بنده ای بیچاره در خود احساس ضبط نفس و رودربایستی کنی نفس خویش را مورد سرزنش قرار ده و به او بگو:تو ادّعا می کنی که خدا را می شناسی و او را دوست می داری؛آیا از گستاخی خود نسبت به او شرم نمی کنی که بنده ای از بندگان او را تا این حدّ توقیر و تعظیم می کنی،و از آنان می ترسی لیکن از او بیمی نداری در حالی که او سزاوارتر است به این که از او بیمناک باشی.از این رو هنگامی که از پیامبر(صلی الله علیه و آله) می پرسند:شرم از خداوند چگونه است؟فرمود:«همان گونه که از مرد پارسای خاندانت شرم می کنی.» (1)

فصل:توجه به خداوند

(1)می گویم:امّا دربارۀ توجّه،یکی از دانشمندان ما (2)گفته است:هنگامی که تکبیرات را آغاز می کنی عظمت خداوند سبحان را به یاد بیاور،و در برابر قدرت کبریایی او خود را کوچک،و عبادتت را ناچیز بدان،و کوشش خود را در انجام وظایف خدمت و به کمال رسانیدن حقیقت عبادت زبون و اندک بشمار،و در آن هنگام که می گویی:اللهم انت الملک الحق،در عظمت ملک و