حلال و حرام مالی صفحه 323

آثاری که هم در دنیا از نفس ظهور می کند و هم در عالم برزخ که خاص آن عالم است و هم در قیامت که باز ویژۀ عالم قیامت است و به فرمودۀ قرآن کریم: کمال این آثار نیز در بهشتِ ابدی حضرت حق ظهور می کند.

در هیچ جایی از قرآن مجید نداریم که خداوند متعال برای بیان حقیقتی یازده سوگند را دنبال هم آورده باشد. سوگندخورنده، پروردگار مهربان عالم است و محور توجه او با یازده سوگند، نفس انسان است.

عظمت نفس در پیشگاه پروردگار

در این آیات، خداوند به همۀ حقایق عالم طبیعت سوگند خورده است. بعد از ذکر «بسم الله» اول به خورشید سوگند خورده است، دوم به شعاع، روشنایی و نور خورشید. هر کدام از موارد سوگند، در کارگاه هستی جایگاه ویژه ای دارند. خود سوگندها نشان می دهند که مورد سوگندها فوق العاده، با ارزش و ویژه هستند:

« وَ اَلشَّمْسِ وَ ضُحاها» 1

سوگند به روشنایی، نور و «ضحی» ی خورشید. این دو سوگند.

« وَ اَلْقَمَرِ إِذا تَلاها»

سوگند به ماه، آن زمانی که خورشید را با نظم و حسابگری خاصّی دنبال می کند که میلیاردها سال است که این نظم و حسابگری بر ماه دنباله روی خورشید، حاکم است.

به این معنا باید عنایت کنید که خورشید مربّی است، مربّی ابدان، عناصر، موجودات زنده و همین طور ماه که در عالم هستی آثار تربیتی دارد. اگر به آثار جزر