ثواب الاعمال و عقاب الاعمال صفحه 2

پیشینیان را اتّخاذ کردم چون به صواب نزدیکتر و از نظر علمی پسندیده تر بود زیرا قدما در عین اینکه قداست کلام امام علیه السّلام را حفظ میکردند کاملا رعایت باز گرداندن مفاهیم جمله های عربی را به پارسی مینمودند و همان مفهوم که جمله عربی داشت عینا جمله فارسی نیز دارا بود، و دیگر اینکه از ذکر تمام سند چون ملال آور بود خودداری کردم، لیکن سخن را بقسمی آوردم تا آنجا که سند معتبر است از آنجا که سند

معتبر نیست تا حدّی متمایز باشد، مثلا در هر کجا گفته ام «از فلان کس روایت شده است» یا «روایت کرده اند» نشانه آنست که سند چندان معتبر نبوده. و آنجا که گفته ام «فلان کس گوید: امام علیه السّلام چنین فرمود» علامت آنست که سند قابل اعتماد بوده، و در پاره ای از موارد باعتبار سند تصریح کردم، چنان که بمرفوع بودن یا مرسل بودن و یا موقوف بودنش تصریح نمودم و معنی هر کدام از این اصطلاحات را در یکی دو جا در پاورقیها تذکّر داده ام، و هر کجا که راویان سند از اهل سنّت بودند و بالأخص آنجا که راوی که خود از امام علیه السّلام نقل میکند سنّی بود چنین آوردم که فلان کس از امام چنین روایت کرده است نه اینکه فلان گوید امام چنین فرمود، و نیز قرینه دیگرش اینکه راوی سند را از امام تجاوز داده و برسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم رسانیده است مثلا سکونی یا طلحه بن زید یا غیاث ابن ابراهیم آنچه نقل کرده اند این طور است «جعفر بن محمّد یا محمّد بن علی علیهما السّلام از پدرانش از رسول خدا صلّی اللَّه علیه و اله و سلّم چنین روایت کرده» و این خود قرینه سنّی بودن راوی است اگر چه توثیق شده باشد، گاهی راوی شیعه است لکن دوازده امامی نیست، در این گونه موارد هم سند را طوری نقل کرده ام که بقرینه معلوم باشد راوی غیر امامی است.

هر چند که اعتبار سند و عدم آن در این گونه کتب که موضوعش اخلاق و آداب است چندان مؤثّر نیست، و همین قدر که انسان

علم بمجعول بودن «یعنی ساختگی بودن» حدیثی نداشته باشد عمل به آن جایز است و اگر از هر راه وثوق به صدور خبری از امام علیه السّلام پیدا کند برای او حجّت خواهد بود، و بالاخره صحّت و سقم سند در امثال این گونه موضوعات چندان مدخلیّت نخواهد داشت، با این حال