ثواب الاعمال و عقاب الاعمال صفحه 359

معنی «لو» شرط است مثل «إن» لیکن در مقام استعمال در زبان عرب «لو» غالبا جایی گفته می شود که آن شرط ممتنع الوقوع باشد یعنی وقوعش محال باشد مثل کلام خداوند که در قرآن فرموده «لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَهٌ إِلَّا

اللَّهُ لَفَسَدَتا» که برای عدم وقوعش بلفظ «لو» ذکر شده بخلاف «إن» شرطیّه که ممکن است آن شرط واقع شود و مشروط نیز وقوعش محال نیست. از این مبحث ادبی گذشته، باید بدانیم که مراد از هفتاد هزار گناه که عربی آن «سبعین ألف» میباشد مبالغه در بسیاری عدد است یعنی اگر چه بسیار خطا و لغزش از وی سر زند نه اینکه مفهوم عدد منظور باشد، و مراد از ذنوب گناهان صغیره است نه معاصی بزرگ، و نیز باید دانست که «عمرو بن سهل» که در سلسله سند این خبر است مجهول میباشد و علماء رجال او را نشناخته اند لذا چندان اعتمادی بر روایات او نیست، و ممکن است کسی بگوید لفظ «الف» بعید نیست از جانب بعض نسّاخ کتاب برای مبالغه اضافه شده باشد زیرا در یک روز شمردن هفتاد هزار برای کسی میسور نیست تا چه رسد بفعل آن.

ثواب کسی که شهادتین نگهدار او باشد، و آنکه در پیشامد بد استرجاع کند و آنکه چون خیری بیند حمد خدا کند، و آنکه چون لغزشی از او سرزند پوزش طلبد

(1) 1- علیّ بن أبی علیّ از امام صادق از پدرانش علیهم السّلام روایت کند که