ثواب الاعمال و عقاب الاعمال صفحه 468

هر کار که از انسان سر زند قهری است و باراده و مشیّت خدا است و اراده بشر هیچ گونه تأثیری ندارد، و تنها آدمی بمنزله آلت و ابزار کار در دست کارگر است.

و گاهی بکسانی اطلاق شده که بخلاف جبریها معتقدند انسان در افعال ارادی خود مستقل است، و اگر بخواهد کاری را انجام دهد میتواند و لو خداوند مشیّتش بانجام آن تعلّق نگرفته باشد، و اینان را مفوّضه نیز گویند، و در روایت نهم که گذشت از ایشان تعبیر بمرجئه شده بود، و آنان را با یهود که گویند «یَدُ اللَّهِ مَغْلُولَهٌ» برابر نموده بود بدان جهت که حاصل کلامشان یکیست.

در نظر شیعه اثنی عشریّه این هر دو اعتقاد باطلست. و صواب آنست که انسان در افعال ارادی خود مختار است و خداوند او را آزاد گذاشته و میتواند باختیار خود راه خیر و راه شرّ هر کدام را بخواهد اختیار کند، و هر کدام را که اختیار کرد خداوند حول و قوّه ای را که در اختیار او گذارده از

او باز نستاند و او را با اینکه میتواند جلوگیر شود مانع نگردد، پس قدرت و توانائی از خدا است و اراده فعل از بنده و خداوند آنچنان انسان را آفریده که میتواند بخواهد و میتواند نخواهد و این همان قدرت و حقیقتی است که خداوند در نهاد انسان بودیعت نهاده که ما آن را اختیار میگوئیم.

کیفر کسی که ادعاء امامت کند و امام نباشد

(1) 1- سوره بن کلیب گوید: بامام باقر علیه السّلام عرض کردم چیست مراد خداوند