اخلاق در قرآن جلد 2 صفحه 118

الْامَمِ؟! قَالَ: الْاشَرُ وَ الْبَطَرُ وَ التَّکَاثُرُ وَ التَّنَافُسُ فِی الدُّنْیَا، و التَّبَاعُدُ و التَّحَاسُدُ حَتَّی یَکُونَ الْبَغْیُ، ثُمَّ یَکُونُ الْهَرْجُ!؛ به زودی بیماری (بزرگ) امّتها، امّت مرا فرامی گیرد! عرض کردند: بیماری (بزرگ) امّتها چیست؟ فرمود: هوسرانی و عیّاشی و فزون طلبی، مسابقه در دنیاپرستی، اختلاف و نفاق و حسد نسبت به یکدیگر و سرانجام به ظلم و ستم و سپس به هرج و مرج مبتلا می شوند»! «1»

چند مسئله مهم

اشاره

با روشن شدن دیدگاه قرآن مجید و روایات اسلامی در مورد این رذیله اخلاقی (حسد) و عمق فاجعه ای که از آن حاصل می شود، به سراغ چند نکته مهم که در این بحث باقی مانده است می رویم تا موضوع حسد از جوانب مختلف روشن گردد و آنها عبارتند از:

1- معنی و مفهوم حسد.

2- انگیزه های حسد.

3- نشانه ها و آثار

حسد.

4- پیامدهای فردی و اجتماعی حسد.

5- طرق درمان و پیشگیری حسد.

1- مفهوم «حسد» و تفاوت آن با «غبطه»

بزرگان علم اخلاق در تفسیر «حسد» چنین گفته اند: «حسد» که در فارسی از آن تعبیر به «رشک» می شود به معنی «آرزوی زوال نعمت از دیگران است، خواه آن نعمت به حسود برسد یا نرسد» بنابراین کار حسود یا ویرانگری است، یا آرزوی ویران شدن بنیان