اخلاق در قرآن جلد 2 صفحه 122

می فرماید: «الْحَاسِدُ عَدُوٌّ لِنِعْمَتِی، مُتَسَخِّطٌ لِقَضَائِی، غَیْر رَاضٍ لِقِسْمَتِیَ الَّتِی قَسَمْتُ بَیْنَ عِبَادی؛ حسود دشمن نعمت من است، او خشمگین در برابر قضا و تقدیر من و ناراضی از قسمتی است که در میان بندگانم کرده ام»! «1»

شبیه همین معنی از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است که می فرماید: خداوند به موسی بن عمران فرمود: «لَاتَحْسُدَنَّ النَّاسُ عَلَی مَا آتَیْتُهُمْ مِنْ فَضْلِی، وَ لَاتَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ

الَی ذَلِکَ، وَ لَاتَتَّبِعُهُ نَفْسَکَ، فَانَّ الْحَاسِدَ سَاخِطٌ لِنِعَمِی، ضَادٌّ لِقَسْمِیَ الَّذی قَسَمْتُ بَیْنَ عِبَادی وَ مَنْ یَکُ کَذَلِکَ فَلَسْتُ مِنْهُ وَ لَیْسَ مِنّی!؛ ای موسی! هرگز در مورد آنچه به مردم از فضلم عطا کرده ام حسد مورز و چشم به آنها ندوز و آنها را در دل پیگیری نکن (و بر این امور خرده مگیر)؛ زیرا حسود نسبت به نعمت های من خشمگین و مخالف تقسیمی است که در میان بندگانم کرده ام، هر کس چنین باشد نه من از اویم و نه او از من است»! «2»

کوتاه سخن اینکه حسود در واقع پایه های اعتقادی محکمی ندارد وگرنه می دانست حسدورزی نوعی انحراف از توحید است.

شاعر عرب در همین زمینه می گوید:

الا قل لمن کان لی حاسداًأ تدری علی من اسأت الادب؟!

اسأت علی اللَّه فی فعله اذا انت لم ترض لی ما وهب!

«به حسود من بگو آیا می دانی نسبت به چه کسی اسائه ادب می کنی؟ تو بی ادبی در برابر خداوند نسبت به کارش داری، هرگاه راضی به بخشش خدا در باره من نشوی»! «3»

3- نشانه های حسد

این صفت رذیله مانند بسیاری از صفات دیگر گاه آشکار و صریح است و گاه مخفی و در حال کمون، به همین دلیل باید از آثاری که بزرگان علم اخلاق و روانکاوان برای

______________________________
(1)- المحجّه البیضاء، جلد 5، صفحه 326.
(2)- اصول کافی، جلد 2، صفحه 307.
(3)- سفینه البحار، مادّه حسد.