اخلاق در قرآن جلد 2 صفحه 25

جاویدان را نصیب صاحبش سازد.

3- در حدیث دیگری از همان حضرت علیه السلام می خوانیم: «احْذَرِ الْکِبْرَ فَانّهُ رَأْسُ الطُّغْیَانِ وَ مَعْصِیَهِ الرَّحْمَنِ؛ از تکبّر بپرهیزید که سرآغاز طغیانها و معصیت و نافرمانی خداوند رحمان است»! «1»

حدیث بالا این واقعیّت را روشن می سازد که سرچشمه بسیاری از گناهان مسئله کبر و خود برتربینی است.

4- در حدیث دیگری از امام باقر علیه السلام می خوانیم: «مَا دَخَلَ قَلْبَ امْرِءٍ شَیْ ءٌ مِنَ الْکِبْرِ الّا نَقَصَ مِنْ عَقْلِهِ مِثْلُ مَا دَخَلَهُ مِنْ ذَلِکَ! قَلَّ ذَلِکَ اوْ کَثُرَ؛ در قلب هیچ انسانی چیزی از کبر وارد نمی شود مگر اینکه به همان اندازه از عقلش کاسته خواهد شد، کم باشد یا زیاد»! «2»

5- در اصول کافی از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: «اصُولُ الْکُفْرِ ثَلَاثَهٌ، الْحِرْصُ وَ الْاسْتِکْبَارُ وَ الْحَسَدُ، فَامَّا الْحِرْصُ فَانَّ آدَمَ حِینَ نُهِیَ عَنِ الشَّجَرَهِ حَمَلَهُ الْحِرْصُ عَلَی انْ اکَلَ مِنْهَا، وَامَّا الْاسْتِکْبَارُ فَابْلِیسُ حَیْثُ امِرَ بِالسُّجُودِ لِآدَمَ فَابَی، وَامَّا الْحَسَدُ فَابْنَا آدَمَ، حَیْثُ قَتَلَ احَدُهُمَا صَاحِبَهُ؛ ریشه های کفر (منظور از کفر در اینجا عصیان و نافرمانی خدا به معنی اعم

است) سه چیز می باشد: حرص، و تکبّر و حسد.

امّا «حرص» به خاطر آن است که هنگامی که آدم از خوردن شجره ممنوعه نهی شد، حرص او را وادار کرد که از آن بخورد و امّا استکبار، نمونه آن ابلیس بود که مأمور به سجده برای آدم شد، ولی او سرپیچی کرد، امّا حسد، در مورد فرزند آدم ظاهر گشت و سبب شد که یکی دیگری را به قتل برساند». «3»

بنابراین نخستین گناهان در روی زمین از این سه نشأت گرفت.

6- در حدیث دیگری از امام باقر و امام صادق علیهما السلام چنین آمده است: «لَایَدْخُلُ الْجَنَّهَ مَنْ فِی قَلْبِهِ مِثْقَالَ حَبَّهٍ مِنْ خَرْدَلٍ مِنْ کِبْرٍ؛ کسی که در قلبش به اندازه سنگینی دانه خردلی از کبر باشد هرگز داخل بهشت نخواهد شد»! «4»

______________________________
(1)- غرر الحکم، حدیث 2609.
(2)- بحار الانوار، جلد 75، صفحه 186.
(3)- اصول کافی، جلد 2، صفحه 289، حدیث 1.
(4)- اصول کافی، جلد 2، صفحه 310.