- پیشگفتار (روش بحث) 1
- اخلاق نیک و بد در قرآن 1
- تکبّر و استکبار 4
- اشاره 4
- ترجمه 6
- بلای بزرگ در طول تاریخ بشر 8
- تفسیر و جمع بندی 8
- نتیجه نهایی 23
- تکبّر در روایات اسلامی 24
- تکبّر در منطق عقل 26
- 1- تعریف و حقیقت تکبّر 28
- اشاره 28
- نکته ها 28
- 2- شاخه های تکبّر 29
- 3- تکبّر در برابر چه کسی؟ 30
- 4- انگیزه های تکبّر 32
- 5- ریشه یابی تکبّر 38
- 6- آثار و نشانه ها 39
- 7- مفاسد و پیامدهای تکبّر و استکبار 41
- 8- درمان تکبّر 45
- 9- آزمایشهای درمانی! 50
- اشاره 53
- تواضع و فروتنی 53
- تفسیر و جمع بندی 54
- ترجمه 54
- اشاره 58
- تواضع و فروتنی در روایات اسلامی 58
- 1- تعریف تواضع 61
- 2- تواضع و کرامت انسان! 63
- حرص و قناعت 65
- اشاره 65
- ترجمه 67
- تفسیر و جمع بندی حرص، آفت بزرگ خوشبختی 68
- حرص و دنیاپرستی در احادیث اسلامی 77
- نتیجه نهایی 77
- اشاره 77
- 1- تعریف حرص 81
- 2- آثار شوم حرص در زندگی فردی و اجتماعی بشر 82
- 3- غنای درون! 83
- 4- حرص مذموم و ممدوح 83
- 5- طرق درمان «حرص» 85
- 6- رفع یک اشتباه 87
- اشاره 89
- حبّ دنیا 89
- دنیاپرستی در احادیث اسلامی 94
- دنیای مطلوب و دنیای مذموم 97
- حسد و خیرخواهی 103
- اشاره 103
- ترجمه 105
- تفسیر و جمع بندی آتش سوزان حسد 106
- نتیجه 115
- حسد در روایات اسلامی 116
- 1- مفهوم «حسد» و تفاوت آن با «غبطه» 118
- اشاره 118
- چند مسئله مهم 118
- 2- انگیزه های حسد 120
- 3- نشانه های حسد 122
- 4- پیامدها و آثار سوء حسد 124
- 5- مراتب حسد 128
- 6- درمان حسد 129
- 7- نصح و خیرخواهی 133
- اشاره 136
- غرور و خودبینی 136
- اشاره 137
- 1- مفهوم غرور 137
- غرور در قرآن مجید 138
- ترجمه 140
- تفسیر و جمع بندی 141
- اشاره 148
- نتیجه نهایی 148
- 1- نکوهش غرور در روایات اسلامی 148
- 2- اسباب غرور 150
- 3- علایم و نشانه های غرور 153
- 4- آثار و پیامدهای فردی و اجتماعی غرور 153
- 5- طرق درمان غرور 155
- (طول امل) اشاره 158
- آرزوهای دراز! 158
- ترجمه 161
- تفسیر و جمع بندی سرچشمه طول امل 162
- طول امل در روایات اسلامی 169
- اشاره 172
- آثار و پیامدهای طول امل 172
- 2- طول امل یکی از اسباب مهمّ قساوت قلب 173
- 1- طول امل سرچشمه بسیاری از گناهان 173
- 4- زندگی پررنج محصول دیگری از طول امل 174
- 3- طول امَل سبب نسیان اجل 174
- 5- طول امل و زندگی ذلّت بار 175
- 6- محرومیّت از نعمتها 175
- 7- طول امل و محروم بودن از درک حقایق 176
- 8- طول امل سبب کفران نعمت است 176
- اسباب و انگیزه های طول امل 177
- درمان طول امل 179
- آرزوهای مثبت و سازنده 182
- تعصّب و لجاجت 185
- اشاره 185
- ترجمه 187
- تفسیر و جمع بندی برنامه عمومی اقوام منحرف! 188
- نتیجه نهایی 197
- تعصّب و لجاجت در احادیث اسلامی 197
- اشاره 197
- 1- مفهوم تعصّب و انگیزه های آن 200
- 2- آثار و پیامدهای منفی تعصّب و لجاجت 201
- 3- تعصّب مذموم و ممدوح 204
- 4- تقلید سازنده و کورکورانه 206
- 5- طرق درمان 208
- 6- تسلیم در برابر حق 209
- اشاره 211
- جُبن و شجاعت 211
- ترجمه 213
- تفسیر و جمع بندی پیامبران خدا ترسو نیستند 215
- نتیجه نهایی 224
- اشاره 224
- جبن و ترس در روایات اسلامی 224
- 1- ترس معقول و نامعقول 226
- 2- آثار منفی جبن و ترس در زندگی فردی و اجتماعی 228
- 3- ریشه های جبن 229
- 4- طرق درمان و پیشگیری 231
- 5- آثار شجاعت در زندگی انسانها 233
- اشاره 237
- خودباختگی و توکّل بر خدا 237
- ترجمه 239
- تفسیر و جمع بندی بازتاب توکّل در زندگی پیامبران 240
- اشاره 249
- نتیجه نهایی 249
- «توکّل» در احادیث اسلامی 249
- 1- حقیقت توکّل 252
- 2- آثار و پیامدهای توکّل 257
- 3- اسباب توکّل 258
- 4- درجات توکّل 260
- 5- راه های رسیدن به توکّل 261
- شهوت پرستی و عفاف 263
- اشاره 263
- ترجمه 265
- تفسیر و جمع بندی بلای شهوت پرستی در طول تاریخ 267
- شهوت پرستی در روایات اسلامی 274
- پیامدهای شهوت پرستی در کلام امیر مؤمنان علی علیه السلام 276
- اشاره 277
- آثار زیانبار شهوت پرستی 277
- 1- آلودگی به گناه 278
- 3- تضعیف شخصیت اجتماعی انسان 281
- 2- فساد عقل 281
- 5- رسوایی و بی آبرویی 282
- 4- اسارت نفس 282
- عوامل و اسباب شهوت پرستی 283
- راه های درمان شهوت پرستی 286
- شکم پرستی و شهوت جنسی 290
- اشاره 293
- عفّت؛ فضیلت بزرگ اخلاقی 293
- ترجمه 295
- تفسیر نیازمندان آبرومند 296
- عفّت در روایات اسلامی 302
- نتیجه 303
- راه های پیشگیری از بی عفتی 304
- اشاره 308
- غفلت و بی خبری 308
- ترجمه 310
- تفسیر و جمع بندی «غفلت» سرچشمه اصلی بدبختی ها 311
- «غفلت» در اخبار اسلامی 323
- نتیجه 323
- نتیجه 325
- اشاره 326
- نکات مهمی درباره غفلت 326
- 1- عوامل غفلت 326
- 2- عواقب شوم غفلت 329
- 3- نشانه های غفلت 331
- 4- راه های زدودن غفلت 333
- 5- یقظه و بیداری 337
- تغافل مثبت 340
- تغافل در بیان معصومین علیه السلام 342
- بخل و امساک 344
- اشاره 344
- ترجمه 346
- تفسیر و جمع بندی سرنوشت بخیلان 348
- بخل در آینه روایات اسلامی 362
- نتیجه 362
- ریشه و نشانه های بخل 365
- آثار و پیامدهای بخل 367
- درجات بخل 368
- پیشگیری و درمان بخل 370
- اشاره 373
- جود و سخاوت 373
- ترجمه 374
- تفسیر و جمع بندی چهره سخاوتندان در قرآن 375
- سخاوت در منابع حدیث 380
- آثار و پیامدهای سخاوت 383
- راه های کسب سخاوت 385
- محدوده سخاوت 385
- صبر و بردباری 388
- عجله و شتاب 388
- ترجمه 390
- تفسیر و جمع بندی 391
- نتیجه 402
- عجله و شتاب در روایات اسلامی 402
- 1- مفهوم عجله و شتابزدگی 404
- چند نکته مهم 404
- 2- سرعت گرفتن در خیرات 405
- پیامدهای شوم عجله و شتابزدگی 407
- ریشه های این خوی ناپسند 410
- راه های درمان 411
- صبر و شکیبایی 413
- اشاره 413
- آیات صبر 414
- ترجمه 415
- تفسیر و جمع بندی الگوی صبر و اسطوره مقاومت 417
- صبر در احادیث اسلامی 433
- آثار و پیامدهای صبر 436
- شاخه های صبر 439
- انگیزه های صبر و شکیبایی 440
- جزع و بی تابی 442
- درمان جزع و ناشکیبایی 446
- فرق جزع و احساسات معقول 449
16
غفلت و بی خبری
اشاره
«غفلت» دارای مفهوم وسیع و گسترده ای است که هرگونه بی خبری از شرایط زمان و مکانی (که انسان در آن زندگی می کند) و از واقعیت های فعلی و آینده و گذشته خویش و از صفات و اعمال خود و از پیامها و آیات حق و همچنین هشدارهایی که حوادث تلخ و شیرین زندگی، به انسان ها می دهد را شامل می شود.
بی خبری از این واقعیت ها و نداشتن موضع گیری صحیح در برابر آنها، خطر بزرگی برای سعادت انسان ها است؛ خطری که هر لحظه ممکن است، دامان انسان را بگیرد
و او را به کام نیستی فرو برد، خطری که می تواند زحمات سالیان دراز عمر انسان را در یک لحظه بر باد دهد.
شاید بارها، شنیده باشیم که فلان شخص با زحمت بسیار، اموال و سرمایه های عظیمی به دست آورده بود؛ اما بر اثر یک لحظه «غفلت» آتش سوزی عظیمی به وجود آمد که تمام آنها را در کام خود فرو برد؛ انسان نیز در مسیر سعادت چنین است. ممکن است، افتادن در دام «غفلت» در یک لحظه کوتاه، سرمایه های معنوی او را مبدل به خاکستر حسرت کند.