اخلاق در قرآن جلد 2 صفحه 370

ملاحظه ای خرما برای کسی فرستاد. یکی از حاضران عرض کرد: به خداوند سوگند! آن شخص چیزی از شما مطالبه نکرده و کافی بود که یک پنجم آن را

برایش ارسال می کردید. امام علیه السلام فرمودند: «خداوند افرادی مانند تو را در میان مؤمنان زیاد نکند! من بخشش می کنم، تو بخل می ورزی». «1»

3- در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده است: «انَّ ابْخَلَ النّاسِ مَنْ بَخِلَ بِالسَّلامِ؛ بخیل ترین مردم کسی است که حتّی در سلام کردن بخل می ورزد!». «2»

4- حدیث دیگری از همان حضرت صلی الله علیه و آله نقل شده است: «الْبَخیلُ حَقّاً مَنْ ذُکِرْت عِنْدَهُ فَلَمْ یُصَلِّ عَلَیَّ؛ بخیل ترین اشخاص کسی است که نزد او اسم من برده شود و او صلوات نفرستد». «3»

5- از برخی روایات استفاده می شود که بعضی از مراحل «بخل» را تحت عنوان «لئیم» بودن، ذکر کرده اند که درجه شدید «بخل» است. رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند: «الرِّجَالُ ارْبَعَهٌ سَخیٌ وَ کَریمٌ وَ بَخیلٌ وَ لَئیمٌ، فَالسَّخیُ الذّی یَأْکُلُ وَ یُعْطِیَ و الکَریمُ الّذی لایَأْکُلُ وَ یُعطِیُ وَ البَخیلُ الّذی یَأکُلُ و لایُعطِیُ وَ اللّئیمُ الّذی لایَأکُلُ و لایُعطِیُ؛ افراد چهار دسته هستند: بعضی سخی هستند و بعضی کریم و بعضی بخیل و بعضی لئیم؛ سخی کسی است که از اموالش هم خود استفاده می کند و هم به دیگران می بخشد و کریم کسی است که خودش نمی خورد و به دیگران می بخشد و بخیل کسی است که (فقط) خودش مصرف می کند و به دیگران نمی بخشد و لئیم کسی است که نه خودش می خورد و نه به دیگران می بخشد». «4»

پیشگیری و درمان بخل

برای درمان بیماریهای اخلاقی همانند بیماریهای جسمانی باید به سراغ ریشه ها

______________________________
(1)- وسایل الشیعه، جلد 6، صفحه 318 (با کمی تلخیص).
(2)- بحار الانوار، جلد 73، صفحه 4.
(3)- بحار جلد 70، صفحه 306.
(4)- بحار الانوار،

جلد 68، صفحه 356.