در محضر آیت الله العظمی بهجت صفحه 162

تجربه نشان داده که هر وقت دولت های کفر خواسته اند دولت های کوچک اسلامی را برای انجام مرام دنیوی خود، عبد محض خود کنند، آنان لبیک گفته و مطیع آن ها بوده اند، نظیر این که ارتش عراق را به لبنان فرستادند تا علیه حکومت اسلام و له حکومت نصرانی ها (مسیحی ها) وارد معرکه شوند.

هم چنین زمانی نزد مرحوم سید یزدی (469) آمدند و از ایشان خواستند که علیه دولت اسلامی عثمانی و له بریتانیا حکم کند، البته با این توجیه که عثمانی ظالم است و از ایشان درخواست نمودند که برای از بین بردن ظالم و ستمگر، علیه آن حکم جهاد دهد، ولی ایشان زیر بار نرفت.

آیا اگر ظالمی از بین برود و ظالم دیگر بیاید، اوضاع درست می شود؟! تمام جنبش مشروطه برای نجات از ظلم و استبداد دولت قاجار بود، و اسم

مجلس را می بایست عدالتخانه می گذاشتند، نه مجلس شورا، ولی از کجا معلوم که عدالتخانه، ظلمخانه نباشد؟! بله، رشوه بر تمام اداره ها حکومت می کند، ولی کدام دولت است که اقرار کند و یا بتواند اصلاح کند؟!

306 خدا می داند چه ذخایری را از دست ما ارزان گرفتند!

کتاب هایی که صد سال پیش در زمان ناصر الدین شاه چاپ شده، در دست نیست، در حالی که حفظ کتب شیعه از مقاصد مهمه است؛ هر چند ما از آن ها حفظ نمی کنیم، خدا می داند چه کتاب هایی را از دست ما ارزان گرفتند و به خارج بردند.

ما قدردان علم و عالم نیستیم. در فرانسه نام بعضی از خیابانها را به نام خواجه نصیر الدین و شیخ طوسی و شیخ صدوق گذاشته اند، ولی در ایران اسلامی، به نامهای...!

307 به ایشان و به هیچ کس دیگر نگویید که من گفته ام!

مرحوم آقا شیخ علی اکبر تبریزی واعظ معروف و عجیب، مرد جلیل، و در نهی از منکر و امر به معروف قوی و سرآمد بود، و در سخنانش آیات مناسب را ذکر و استدلال های قوی به آن ها داشت. زمانی که ما در قم بودیم، فوت کرد. از او نقل کرده اند که با بعضی از بزرگان در کربلا نزد مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی رفتیم و دیدیم نانوا آمده و طلبش را که زیاد شده بود، مطالبه می کند. برای ما معلوم شد که ایشان به طلاب کربلا هم نان می داد و ما نمی دانستیم. شاید در اواخر مرجعیت ایشان بوده استت. در هر حال، آن مرحوم هم به نانوای طلب کار می فرمود: درست می شود. به رفقای تبریزی گفتم: آقا خیلی در فشار است، آیا می توانید وجهی برای ایشان تهیه کنید؟ تا این که سه هزار تومان از سهم جمع شد و به خدمت ایشان بردیم. ولی ایشان فرمود: حاج آقا حسین قمی هم همین کار من را - یعنی تدریس - می کند ولی مثل بنده

مشهور نیست، همه ی ا نصف وجه را برای ایشان ببرید، و به ایشان و به هیچ کس دیگر نگویید که این مطلب را من گفته ام!