در محضر آیت الله العظمی بهجت صفحه 196

الحرمین (562) خیابان بکشند. که مرحوم آقا سید ابوالحسن اصفهانی یا حاج آقا حسین قمی - رحمه

الله - مانع شدند، ولی بعد از فوت آن ها شروع به خراب کردن آن ها نمودند. وجود علما نافع است و مانع از خرابی آثار دینی و قبور علما می شود. در روسیه قبر لنین ملعون در محله ای قرار دارد، آیا ممکن است در مسیر آن خیابان بکشند و آن را خراب کنند؟! هرگز نمی کنند، چون سیاستشان در بقای این قبر است. چنان که شعار سیاسی و استقلال و بقای حکومت برخی از فرقه ها بر خراب کردن قبور بزرگان ائمه ی بقیع - علیهم السلام - بوده و هست. آثار دینی بسیار از قبیل مدارس، مساجد، معاهد و ظواهر دینی در بعضی شهرها بود، عده ای مسلح راهزن می آمدند و سر راه قافله ها را می گرفتند و از هر نفر چند لیره می گرفتند و برای رییسشان می بردند، رییس آن ها هم خمس یا مقدار دیگری از آن را بر می داشت و بقیه را به خودشان بر می گرداند! یک مشت دزد با این سابقه ی کار که هادم الحرمین هستند، خود را خادم الحرمین می دانند!

394 وای! وای!

آقا رضا همدانی - رحمه الله - نزد میرزای بزرگ (563) می رود و از ایشان می خواهد که او را به یکی از شهرهای ایران بفرستد تا به کارهای روحانیت مشغول باشد. خود ایشان می فرماید: خدمت آقا میرزا رفتم و مطلب را به ایشان عرض کردم. میرزا - رحمه الله - فرمود: انسب (564) آن است که شما برای افاده و تدریس در این جا بمانید. در حالی که معروف است بیانش به عکس قلمش سنگین بود. قرار

شد وجهی هم در سال برای ایشان تعیین کنند. در هر حال ایشان قبول کرد و به مرحوم آقا سید حسن صدر - رحمه الله فرمود: خوب است شما تعیین کنید. مرحوم آقا سید حسن صدر گفت: خوب است آقای میرزا صد تومان مقرر کنند. ایشان فرمود: وای! وای!

سید صدر - رحمه الله - گفت: پس شما بفرمایید. خود ایشان فرمود: پنجاه تومان برای خرج سال کافی است، با این که وضع داخلی منزلش خیلی عجیب بود، لحافی داشته که خودش وصله می کرد به حدی که گاهی سر بچه ها از سوراخ آن بیرون می آمد.

395 تمام منبر او، روایت بود!

در مدرسه ی شیرازی سامرا که بغدادی ها و اهالی کاظمین در سوم رجب (روز وفات امام هادی - علیه السلام) روضه داشتند، واعظی پیرمرد - که سیدی لاغر اندام، بلند بالا و مورد اهمیت فراوان بود - به منبر رفت، واقعا منبری بود، تمام منبر او روایات بود! بنده نه قبل از او، و نه بعد از او مانند او را ندیده ام. از اول تا آخر سخنرانی اش، کلمه ای غیر از روایت در منبر نگفت و خیلی تحفظ داشت که از روایت تعدی نکند. هرگاه روایت مشکل می خواند، بلافاصله با روایتی دیگر آن را توضیح و شرح می داد و معنای روایت را نیز با روایت بیان می کرد. نوعا هم به تناسب، روایات کوتاه و قصار می خواند واقعا کمال است که انسان یک ساعت صحبت کند و از خود هیچ نگوید! و الان تعجب می کنم که او مصیبت را چگونه خواند!

بله، عکسش را هم دیده ام که در منبری حتی یک

روایت هم نبود جز این که آمریکا چنین و شوروی چنین! ما هنوز خوابیم، چه طور نعمت هایی را که در اختیار داشتیم (565) به واسطه ی ناسپاسی و کفران از دست دادیم، مگر این که از اروپا برای ما خبر بیاید که آن چه در خانه دارید گنج است!