در محضر آیت الله العظمی بهجت صفحه 23

و لو ان قرءانا سیرت به الجبال او قطعت به الارض او کلم به الموتی (69)

و اگر قرآنی بود که کوه ها با آن به گردش می آمد، یا زمین پیموده می شد (طیالارض)، یا مردگان به سخن می آمدند.

آیا جواب (لو) غیر از این است که لکان هذا القرآن. (قطعا خود همین قرآن بود.) و جمله ی (بل لله الامر جمیعا) (70)؛ (سر رشته ی همه ی کارها به دست خداست.) نیز اشاره به این است که اعجاز قرآن اختصاص به خوارق عادات مذکور ندارد؛ بلکه (تبینا لکل شی ء) (71) (بیانگر هر چیز.) است. اما به چه دلیل این خرق عادات به قرآن منسوب است؟ به دلیل خود قرآن که از قبیل

خرق عادت است؛ زیرا:

کل انا ینضح بما فیه.

از کوزه همان تراود که در او است.

اگر قرآن را به صورت واقعی اش ببینیم، آن گاه معلوم می شود که دست از ترنج می شناسیم یا نه! آیا ما به قرآن و عترت ملتزم هستیم؟! آیا عامه به قرآن، و ما به عترت ملتزم هستیم؟!

40 مقصود از تعلیم اسما، خداشناسی است

منظور از اسما در آیه ی (و علم ءادم الاسما کلها) (72)؛ (و تمامی اسما را به حضرت آدم - علیه السلام - آموخت.) علم به حقایق است که موجب امتیاز انسان از حیوانات بلکه فرشتگان می گردد. بنابراین، مقصود از اسما حقایق اسما است نه تنها اسم بدون مسمی، که به جهت وحدت اسم و مسمی، اسم بر مسمی اطلاق شده است؛ و (باسما هؤ لا)؛ (73) (به اسامی اینان.) در ذیل آیه ی عنی بهؤ لا المسمیات؛ (به این مسمی ها)؛ زیرا علم به اثر تفصیلا، علم به مؤ ثر است اجمالا. و حقیقت مطلب، همان خداشناسی است.

41 مناظره ی ابوحنیفه با امام صادق - علیه السلام - درباره هدهد