حلیه المتقین صفحه 274

در احادیث معتبره از حضرت صادق علیه السلام منقول است: حق تعالی در قرآن مجید برای کسی که مال یتیم را به نا حق بخورد، دو عقاب مقرر ساخته: یکی عذاب جهنّم در آخرت و دیگری آن که در دنیا بعد از او با یتیمان او بکنند، آنچه با یتیمان دیگران کرده باشد.

از امام محمّد باقرعلیه السلام منقول است: حق تعالی در قیامت جماعتی را از قبرها محشور گرداند که از دهن های ایشان آتش شعله ور باشد و آن ها جماعتی باشند که مال یتیم را خورده باشند، چنانچه حق تعالی می فرماید: «به درستی که آن جماعتی که مال یتیم را به ظلم می خورند، نمی خورند در شکم خود مگر آتش، و بزودی آتش افروز جهنّم گردند». بدان که ولیّ یتیم که تصرف در مال او می تواند نمود پدر است و جد پدری و وصی که ایشان تعیین کرده باشند، اگر این ها نباشند حاکم شرع یعنی امام علیه السلام و کسی که آن حضرت تعیین فرموده باشد. اگر امام حاضر نباشد، اکثر علماء را اعتقاد آن است که مجتهد جامع الشرایط تعیین می کند یا کسی که او نصب کرده باشد.

از احادیث معتبره ظاهر می شود که مؤمنان صالح از برای خدا متکفل احوال ایشان و ضبط اموال ایشان می توانند شد، که آنچه صرفه و غبطه ایشان در آن باشد رعایت کنند، اگر پریشان باشند و سعی در مال یتیم مانع کسب ایشان باشد به قدر خرج ضروری خود از مال ایشان خرج می توانند کرد. بهتر آن است که رعایت کنند که زیاده از اجرت متعارف آن عمل برندارند. همچنین پدر و جدّ پدری و وصی باید که نهایت رعایت در صرفه ایشان بکند، و اگر آن قدر مال نداشته باشند که وفا به قرض کند، از مال ایشان قرض بر ندارند، اگر پدر و جد پدری پریشان باشند به قدر نفقه ضروری خود از مال ایشان می توانند برداشت، اگر مادر هم پریشان باشد نفقه او را ولی از مال یتیم می تواند بردارد، و اگر قدر خرج طفل را حساب کنند و با نفقه خود ضم کنند و با هم چیزی بخورند، باکی نیست.

فصل سوم:حقوق صداقت و اخوّت

در حدیث منقول است: امیر المؤمنین علیه السلام در وقت فوت وصیت نمود به امام حسن علیه السلام که برادری کن با برادران از برای خدا، دوست دار صالحان را برای صلاحشان.