تحولات روحی وحرکت اصلاحی انسان (تفسیر موضوعی المیزان) صفحه 11

تقوي و تربيت نفس (21)

حقيقت تقوا

«ذلِكَ وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللّهِ فَاِنَّها مِنْ تَقْوَي الْقُلُوبِ»

«(اين‌گونــه است مناسك حــج) و هركس شعائــر الهي را بــزرگ دارد، ايــن كــار نشـانــه تقــواي دل‌هــا اســـت.» (32 / حـــج)

حقيقــت تقوا، و احتــراز از غضب الهــي، و تورع از محارم او، امري است معنوي، كه قائــم اســت به دل‌ها.

منظور از قلب و دل، نفوس است. پس تقوا قائم به اعمال كه عبارت است از حركات بدني، نيست. چون حركات در اطاعت و معصيت مشترك است. مثلاً دست زدن و

(22) تحولات روحي و حركت اصلاحي انسان

لمس‌كردن بدن جنس مخالف، در نكاح و زنا يكي است. يا بي جان كردن انسان در جنايت و در قصاص يكي است و يا نماز براي خدا و براي ريا و امثال اين‌ها از نظر اسكلت ظاهري يكي است.

پس اگر يكي حلال و ديگري حرام، يكي زشت و ديگري معروف است، به خاطر همان امر معنوي دروني و تقواي قلبي است، نه خود عمل، و نه عناويني كه از افعال انتزاع مي‌شود مانند احسان و اطاعت و غيره. (1)