تحولات روحی وحرکت اصلاحی انسان (تفسیر موضوعی المیزان) صفحه 27

ـ و مــن امــر خــــود را بــه خــدا تفـــويــض مي‌كنــــم...

تفويض امر به خدا، برگرداندن و واگذاري امر است به او، در نتيجه تفويض با توكل و تسليم قريب المعنا مي‌شود، چيزي كه هست اعتبارها مختلف است.

اگر آن را تفويض مي‌گويند، به اين اعتبار است كه بنده خدا آن‌چه را كه به ظاهر منسوب به خودش است، به خدا برمي‌گرداند، و حال عبد در چنين وضعي حال كسي است كه بركنار باشد و هيچ امري راجع به او نباشد، و اگر توكلش مي‌خوانند به اين اعتبار است، كه بنده خدا پروردگار خود را وكيل خود مي‌گيرد، تا هر تصرفي را كه خواست در امور او بكند، و اگر تسليمش مي‌نامند، به اين اعتبار است كه بنده خدا رام و منقاد محض است، در برابر هر اراده‌اي كه خداي سبحان درباره‌اش بكند، و هركاري كه از او بخواهد، بدون اين‌كه هيچ امري را به خود نسبت دهد، اطاعت مي‌كند، پس تفويض و توكل و تسليم مقامات سه‌گانه‌اي هستند، از مراحل عبوديت، از همه پائين‌تر و سطحي‌تر توكل است و ازآن باريك‌تر و بالاتر تفويض، و از آن‌هم دقيق‌تر و مهم‌تر تسليم است. (1)

تفويض، توكل و تسليم (مراحل سه‌گانه عبوديت) (49)

مقام اتكال مؤمن به خدا

«اِذْ هَمَّتْ طآئِفَتانِ مِنْكُمْ اَنْ تَفْشَلا...»

«( و بـه يــادآور ) زمانــي را كه دو طايفـه از شمــا تصميم گرفتنــد سستــي نشــان دهند...» (122 / آل‌عمــران)

ـ و آن دو دسته در اثر ترس به فكر آن افتادند كه سستي از خود نشان دهند با اين‌كه خدا يار آن‌هاست، و سزاوار نيست كه شخص مؤمن با آن‌كه مي‌داند خدا يار و ياور اوست ترسيده و ضعف و زبوني به خود راه دهد. و اين وظيفه مؤمنين است كه امر خود را به خدا واگذار نموده و به او توكّل كنند. و كسي كه به خدا توكّل كرد خدا هم نگهدار او

(50) تحولات روحي و حركت اصلاحي انسان