- تقديم به 1
- متن تأئيديه حضرت آيةاللّه محمد يزدي 2
- متن تائيديه حضرت آيةاللّه مرتضي مقتدايي 3
- مقدمه ناشر 4
- متنتأييديه حضرت آيةاللّهسيدعلياصغردستغيب نماينده محترمخبرگانرهبريدراستانفارس 4
- مقـدمـه مـؤلـف 6
- تقوي و تربيت نفس 9
- بخش اول :تحولات روحي انسان 9
- حقيقت تقوا 11
- اساس سه گانه تقواي ديني 12
- تقوي و توبه 14
- ميزان تقوي، و ميزان توان انسان 15
- پاداش متقين در دنيا، در لحظه مرگ و در آخرت 16
- فصل دوم:توكّل 19
- توكل، و چگونگي تسليم انسان به اراده الهي 19
- توكل، و كفالت الهي 20
- توكل، و انحصار آن به خدا 22
- درجات مختلف توكل 23
- ايمان و تسليم مقدمه توكل 25
- تفويض، توكل، و تسليم (مراحل سهگانه عبوديت) 26
- مقام اتكال مؤمن به خدا 27
- رابطه توكل و سرنوشت 28
- مفهوم توكل در امور تكويني و تشريعي 30
- توكل، و تأثير اسباب‌هاي ظاهري 32
- ولايت و توكل 34
- مفهوم ولايت، و اولياء اللّه 35
- محروميت از ولايت و كفالت الهي 37
- فصل سوم:آرامش و اطمينان قلبي 38
- مفهوم نفس مطمئنه و عقايد و اعمال او 38
- مفهوم آرامش خاص نازل شده از جانب خدا 40
- نزول اطمينان و ثبات به قلب 42
- راه وصول به آرامش قلبي 44
- ولايت الهي ـ منشأ آرامش و قدرت باطني 46
- زندگي پاكيزه، حاصل آرامش قلبي 47
- اطمينان قلبي، حاصل ادراك حق و قبول و تسليم به آن 49
- نفي اعتماد به نفس و اثبات اعتماد به خدا 50
- فصل چهارم :كمال 51
- نشانههايي از مرحله كمال در انسان 52
- راه وصول به كمال عبوديت انساني 53
- تزكيه و تعليم حكمت در جهت كمال انساني 54
- آيا از انسان كامل، تكليف ساقط است؟ 55
- معناي اخلاص و مُخلَص 57
- فصل پنجم :اخلاص و مُخلَصين 57
- نمونههاي ممتاز اخلاص 57
- حالت خلوص كامل انساني 59
- چگونه محبت باعث اخلاص مي‌شود؟ 60
- خوف اهل اخلاص، و درجات خوف از خدا 62
- امتياز علماي الهي و عارفان باللّه 64
- تعريف مُخلَص و شمول آن 65
- تسبيح مُخلَصين 66
- بندگان مُخلَص خدا در بهشت 68
- عبادت مُخلَصين 70
- بخش دوم :حركت اصلاحي انسان 72
- حركت اصلاحي انسان ـ توبه 72
- پاك شدن انسان با توبه 73
- نظام توبه، و بازگشت خدا به انسان 74
- تحول ناشي از توبه در انسان 76
- حق توبه 76
- تمرين قلبي توبه و رجوع به خدا 77
- توبه و اميد 78
- اثر توبه در رفع مشكلات اجتماعي 81
- عدم تغيير قوانين شرع با توبه فرد 82
- اميد توبه، علاج يأس 83
- فصل دوم :انواع توبه 84
- توبه واقعي و توبه قلابي 84
- توبههاي مشكل 85
- مقدمه توبه، شناخت بديها 85
- مراحل توبه 87
- توبه، و تبديل بديها به نيكيها 87
- پشيماني و توبه 89
- توبه نصوح، خالص و بيبازگشت 90
- جهالت و تأثير آن در توبه و آمرزش 91
- موارد عدم قبول توبه 92
- اصرار در گناه: تغيير روح بندگي 94
- نظام الهي حاكم بر عفو و مغفرت 95
- نفي مغفرت خواهي براي مشركين 97
پيمان تسليم كامل براي خدا نبود.
لازمه‌اش اين بود كه از مخالفت پروردگار پرهيز نموده و در امور ديني خود بر او توكل كنند. بدين معني كه خدا را در اين امور «وكيل» مطلق خود قرار دهند و آن‌چه را كه برايشــان اختيار نموده اختيــار كنند و آن‌چــه را او برايشــان بد مي‌دانــد بد بداننــد.
لكن آن‌ها كلمات را از معاني خود منحرف ساختند و به معناهائي كه منظور نبود تفسير نمودند و در اثر اين كار مقداري از دين خود را فراموش كردند. و اين مقدار، قسمتي بود كه با رفتن آن هر خير و سعادتي از ميان رفته و مابقي را كه در دستشان بود نيز تباه گردانيد. زيرا دين مجموعه‌اي از احكام و معارف مرتبطي است كه با تباه‌شــدن قسمتي، قسمت ديگــر نيز فاسد مي‌گردد ـ خصوصا در اركان و اصول ـ ماننــد كسي كه نمـاز بخواند نه به قصــد قربت، انفــاق كند نه براي رضايــت خــدا... .
از اين‌جا فهميده مي‌شود كه آيه فوق اهل ايمان را از مخالفت تقوي و ترك توكل بر
مفهوم توكل در امور تكويني و تشريعي (57)
خداوند برحذر مي‌دارد. (1)
توكل، و تأثير اسباب‌هاي ظاهري
«... قالَ اللّهُ عَلي ما نَقُولُ وَكيلٌ»
«... گفـت: خداوند نسبت به آن چه مي‌گوييم ناظر و حافظ است.» (66 / يوسف)
كلمه «وكيل» از وكالت است كه به معناي تسلط بر امري است كه بازگشت آن به غير شخص وكيل است، ولي وكيــل قائم به آن امر و مباشر در آن است. توكيل كردن ديگري هم به هميــن معناست كه او را در كــاري تسلط دهــد تا او به جــاي خــودش آن كــار را انجـــام دهــد.
1- الميزان،ج:10، ص: 60.