- تقديم به 1
- متن تأئيديه حضرت آيةاللّه محمد يزدي 2
- متن تائيديه حضرت آيةاللّه مرتضي مقتدايي 3
- مقدمه ناشر 4
- متنتأييديه حضرت آيةاللّهسيدعلياصغردستغيب نماينده محترمخبرگانرهبريدراستانفارس 4
- مقـدمـه مـؤلـف 6
- تقوي و تربيت نفس 9
- بخش اول :تحولات روحي انسان 9
- حقيقت تقوا 11
- اساس سه گانه تقواي ديني 12
- تقوي و توبه 14
- ميزان تقوي، و ميزان توان انسان 15
- پاداش متقين در دنيا، در لحظه مرگ و در آخرت 16
- توكل، و چگونگي تسليم انسان به اراده الهي 19
- فصل دوم:توكّل 19
- توكل، و كفالت الهي 20
- توكل، و انحصار آن به خدا 22
- درجات مختلف توكل 23
- ايمان و تسليم مقدمه توكل 25
- تفويض، توكل، و تسليم (مراحل سهگانه عبوديت) 26
- مقام اتكال مؤمن به خدا 27
- رابطه توكل و سرنوشت 28
- مفهوم توكل در امور تكويني و تشريعي 30
- توكل، و تأثير اسبابهاي ظاهري 32
- ولايت و توكل 34
- مفهوم ولايت، و اولياء اللّه 35
- محروميت از ولايت و كفالت الهي 37
- فصل سوم:آرامش و اطمينان قلبي 38
- مفهوم نفس مطمئنه و عقايد و اعمال او 38
- مفهوم آرامش خاص نازل شده از جانب خدا 40
- نزول اطمينان و ثبات به قلب 42
- راه وصول به آرامش قلبي 44
- ولايت الهي ـ منشأ آرامش و قدرت باطني 46
- زندگي پاكيزه، حاصل آرامش قلبي 47
- اطمينان قلبي، حاصل ادراك حق و قبول و تسليم به آن 49
- نفي اعتماد به نفس و اثبات اعتماد به خدا 50
- فصل چهارم :كمال 51
- نشانههايي از مرحله كمال در انسان 52
- راه وصول به كمال عبوديت انساني 53
- تزكيه و تعليم حكمت در جهت كمال انساني 54
- آيا از انسان كامل، تكليف ساقط است؟ 55
- معناي اخلاص و مُخلَص 57
- نمونههاي ممتاز اخلاص 57
- فصل پنجم :اخلاص و مُخلَصين 57
- حالت خلوص كامل انساني 59
- چگونه محبت باعث اخلاص ميشود؟ 60
- خوف اهل اخلاص، و درجات خوف از خدا 62
- امتياز علماي الهي و عارفان باللّه 64
- تعريف مُخلَص و شمول آن 65
- تسبيح مُخلَصين 66
- بندگان مُخلَص خدا در بهشت 68
- عبادت مُخلَصين 70
- بخش دوم :حركت اصلاحي انسان 72
- حركت اصلاحي انسان ـ توبه 72
- پاك شدن انسان با توبه 73
- نظام توبه، و بازگشت خدا به انسان 74
- حق توبه 76
- تحول ناشي از توبه در انسان 76
- تمرين قلبي توبه و رجوع به خدا 77
- توبه و اميد 78
- اثر توبه در رفع مشكلات اجتماعي 81
- عدم تغيير قوانين شرع با توبه فرد 82
- اميد توبه، علاج يأس 83
- فصل دوم :انواع توبه 84
- توبه واقعي و توبه قلابي 84
- توبههاي مشكل 85
- مقدمه توبه، شناخت بديها 85
- توبه، و تبديل بديها به نيكيها 87
- مراحل توبه 87
- پشيماني و توبه 89
- توبه نصوح، خالص و بيبازگشت 90
- جهالت و تأثير آن در توبه و آمرزش 91
- موارد عدم قبول توبه 92
- اصرار در گناه: تغيير روح بندگي 94
- نظام الهي حاكم بر عفو و مغفرت 95
- نفي مغفرت خواهي براي مشركين 97
-139
«توبــه» به تمام معني كه در قــرآن مجيد وارد شده، يكي از تعاليم حقيقي مختص اين كتــاب مقدس آسماني است، زيرا توبــه به معني ايمــان از كفــر و شرك، اگرچه در ساير اديــان الهــي مثل دين موســي و عيســي عليه‌السلام وجــود داشتــه، ولــي نه از اين جهت حقيقت توبــه را تحليــل كرده و آن را به ايمان وابسته ساخته باشد، بلكه به اين عنـوان كه توبه ايمــان است.
برعكس اديان ديگر، قرآن حال انسان را مورد تحليل قرار داده و مي‌بيند انسان نسبت به كمال و سعادت لازمه اخروي فقير و دست خالي است ـ «يا اَيُّهَا النّاسُ اَنْتُمُ الْفُقَراءُ اِلَي اللّهِ... ـ (15 / فاطر) و در مهبط شقاوت و بيچارگي نشيمن ساخته ـ «ثُمَّ رَدَدْنـاهُ اَسْفَلَ سافِلينَ ـ و ـ ... فَتَشْقي ـ... .
(140) تحولات روحي و حركت اصلاحي انسان
وقتي چنين بود، ورود چنين انساني به منزلگاه سعادت و كرامت متوقف بر آن است كه از آن مغاك شقاوت و دوري از قرب خدا بدر آيد و به سوي خدا برگردد، و اين همان توبــه و رجوع است. و در اصل سعــادت يعني ايمــان، و در سعــادت‌هاي فرعــي يعنــي اعمال صالــح، كه به‌طــور خلاصه توبــه از شـرك و كارهاي زشت ديگر است.
پس معناي توبه، بازگشت به سوي خدا و رهائي از كثافات شقاوت است كه باعث جايگزيني در دارالكرامــه ايمان و استفــاده از اقســام نعمت‌هــاي معنوي مي‌گردد. و به عبــارت ديگر، قرب به ساحت مقدس الهي و كرامت وي متوقف است به توبه از شــرك و هــر معصيــت ديگـر ـ «...وَ تُوبُــوا اِلَي‌اللّــهِ جَميعــا اَيُّــهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُــمْ تُفْلِحُـونَ ـ» (31 / نور).(1)
1- الميـــــــــزان، ج: 8، ص: 62.
حركت اصلاحي انسان ـ توبه (141)
پاك شدن انسان با توبه
«قَـدْ اَفْلَحَ مَنْ تَزَكّي»