- تقديم به 1
- متن تأئيديه حضرت آيةاللّه محمد يزدي 2
- متن تائيديه حضرت آيةاللّه مرتضي مقتدايي 3
- مقدمه ناشر 4
- متنتأييديه حضرت آيةاللّهسيدعلياصغردستغيب نماينده محترمخبرگانرهبريدراستانفارس 4
- مقـدمـه مـؤلـف 6
- بخش اول :تحولات روحي انسان 9
- تقوي و تربيت نفس 9
- حقيقت تقوا 11
- اساس سه گانه تقواي ديني 12
- تقوي و توبه 14
- ميزان تقوي، و ميزان توان انسان 15
- پاداش متقين در دنيا، در لحظه مرگ و در آخرت 16
- توكل، و چگونگي تسليم انسان به اراده الهي 19
- فصل دوم:توكّل 19
- توكل، و كفالت الهي 20
- توكل، و انحصار آن به خدا 22
- درجات مختلف توكل 23
- ايمان و تسليم مقدمه توكل 25
- تفويض، توكل، و تسليم (مراحل سهگانه عبوديت) 26
- مقام اتكال مؤمن به خدا 27
- رابطه توكل و سرنوشت 28
- مفهوم توكل در امور تكويني و تشريعي 30
- توكل، و تأثير اسبابهاي ظاهري 32
- ولايت و توكل 34
- مفهوم ولايت، و اولياء اللّه 35
- محروميت از ولايت و كفالت الهي 37
- فصل سوم:آرامش و اطمينان قلبي 38
- مفهوم نفس مطمئنه و عقايد و اعمال او 38
- مفهوم آرامش خاص نازل شده از جانب خدا 40
- نزول اطمينان و ثبات به قلب 42
- راه وصول به آرامش قلبي 44
- ولايت الهي ـ منشأ آرامش و قدرت باطني 46
- زندگي پاكيزه، حاصل آرامش قلبي 47
- اطمينان قلبي، حاصل ادراك حق و قبول و تسليم به آن 49
- نفي اعتماد به نفس و اثبات اعتماد به خدا 50
- فصل چهارم :كمال 51
- نشانههايي از مرحله كمال در انسان 52
- راه وصول به كمال عبوديت انساني 53
- تزكيه و تعليم حكمت در جهت كمال انساني 54
- آيا از انسان كامل، تكليف ساقط است؟ 55
- نمونههاي ممتاز اخلاص 57
- فصل پنجم :اخلاص و مُخلَصين 57
- معناي اخلاص و مُخلَص 57
- حالت خلوص كامل انساني 59
- چگونه محبت باعث اخلاص ميشود؟ 60
- خوف اهل اخلاص، و درجات خوف از خدا 62
- امتياز علماي الهي و عارفان باللّه 64
- تعريف مُخلَص و شمول آن 65
- تسبيح مُخلَصين 66
- بندگان مُخلَص خدا در بهشت 68
- عبادت مُخلَصين 70
- بخش دوم :حركت اصلاحي انسان 72
- حركت اصلاحي انسان ـ توبه 72
- پاك شدن انسان با توبه 73
- نظام توبه، و بازگشت خدا به انسان 74
- تحول ناشي از توبه در انسان 76
- حق توبه 76
- تمرين قلبي توبه و رجوع به خدا 77
- توبه و اميد 78
- اثر توبه در رفع مشكلات اجتماعي 81
- عدم تغيير قوانين شرع با توبه فرد 82
- اميد توبه، علاج يأس 83
- فصل دوم :انواع توبه 84
- توبه واقعي و توبه قلابي 84
- توبههاي مشكل 85
- مقدمه توبه، شناخت بديها 85
- توبه، و تبديل بديها به نيكيها 87
- مراحل توبه 87
- پشيماني و توبه 89
- توبه نصوح، خالص و بيبازگشت 90
- جهالت و تأثير آن در توبه و آمرزش 91
- موارد عدم قبول توبه 92
- اصرار در گناه: تغيير روح بندگي 94
- نظام الهي حاكم بر عفو و مغفرت 95
- نفي مغفرت خواهي براي مشركين 97
تحول ناشي از توبه در انسان
گمان نرود كه تحليل توبه‌اي را كه قرآن نموده يك تجزيه و تحليل ذهني و خيالي است، زيرا بحث درباره سعادت و شقاوت و صلاح و فساد انسان نتيجه ديگري جز اين ندارد. وقتي يك انسان عادي را در اجتماع از حيث تأثير تعليم و تربيت در وي مطالعه كنيم مي‌بينيم كه چون لوحي پاك، از صلاح و فساد خالي، و در عين حال قابل پذيرش
1- الميـــزان، ج: 8، ص: 53.
تحول ناشي از توبه در انسان (147)
هردو مي‌باشد، و هنگامي كه خواسته باشد در كسوت صلاح و لباس تقواي اجتماعي درآيد، اولاً راهي ندارد به‌جز يافتن راه خروجي از آن‌چه در آن هست و خود اين راهيابي مساوي است با همان توبه اوليه‌اي كه گفتيم خداوند تعالي درباره سعادت معنوي دارد، ثانيا دورانداختن زنجير تنبلي و سستي، كه در حكم همان توبه عبد است، و سپس برطرف شدن اهريمن فساد و پستي كه در قلب وي بار انداخته بود، تا نور كمال و صلاح در قلبش جايگزين گردد، چه كه صلاح و فساد در يك‌جا جمع نمي‌شوند. اين‌هم در حكم قبول توبه است.
انسان مراحل صلاح اجتماعي را كه در مسير فطرت، فطرتي كه خداوند انسان را بر آن سرشتــه است، با احكام و آثــار يكسان، در مراحل باب توبه اين‌طور طي مي‌كند.(1)
1- الميزان، ج: 8، ص: 66.
(148) تحولات روحي و حركت اصلاحي انسان
حق توبه
«رَبَّنا و آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلي رُسُلِكَ وَ لا تُخْزِنا يَوْمَ‌الْقِيمَةِ اِنَّكَ لاتُخْلِفُ الْميعـــــادَ»