- تقديم به 1
- متن تأئيديه حضرت آيةاللّه محمد يزدي 2
- متن تائيديه حضرت آيةاللّه مرتضي مقتدايي 3
- متنتأييديه حضرت آيةاللّهسيدعلياصغردستغيب نماينده محترمخبرگانرهبريدراستانفارس 4
- مقدمه ناشر 4
- مقـدمـه مـؤلـف 6
- بخش اول :تحولات روحي انسان 9
- تقوي و تربيت نفس 9
- حقيقت تقوا 11
- اساس سه گانه تقواي ديني 12
- تقوي و توبه 14
- ميزان تقوي، و ميزان توان انسان 15
- پاداش متقين در دنيا، در لحظه مرگ و در آخرت 16
- توكل، و چگونگي تسليم انسان به اراده الهي 19
- فصل دوم:توكّل 19
- توكل، و كفالت الهي 20
- توكل، و انحصار آن به خدا 22
- درجات مختلف توكل 23
- ايمان و تسليم مقدمه توكل 25
- تفويض، توكل، و تسليم (مراحل سهگانه عبوديت) 26
- مقام اتكال مؤمن به خدا 27
- رابطه توكل و سرنوشت 28
- مفهوم توكل در امور تكويني و تشريعي 30
- توكل، و تأثير اسبابهاي ظاهري 32
- ولايت و توكل 34
- مفهوم ولايت، و اولياء اللّه 35
- محروميت از ولايت و كفالت الهي 37
- مفهوم نفس مطمئنه و عقايد و اعمال او 38
- فصل سوم:آرامش و اطمينان قلبي 38
- مفهوم آرامش خاص نازل شده از جانب خدا 40
- نزول اطمينان و ثبات به قلب 42
- راه وصول به آرامش قلبي 44
- ولايت الهي ـ منشأ آرامش و قدرت باطني 46
- زندگي پاكيزه، حاصل آرامش قلبي 47
- اطمينان قلبي، حاصل ادراك حق و قبول و تسليم به آن 49
- نفي اعتماد به نفس و اثبات اعتماد به خدا 50
- فصل چهارم :كمال 51
- نشانههايي از مرحله كمال در انسان 52
- راه وصول به كمال عبوديت انساني 53
- تزكيه و تعليم حكمت در جهت كمال انساني 54
- آيا از انسان كامل، تكليف ساقط است؟ 55
- فصل پنجم :اخلاص و مُخلَصين 57
- معناي اخلاص و مُخلَص 57
- نمونههاي ممتاز اخلاص 57
- حالت خلوص كامل انساني 59
- چگونه محبت باعث اخلاص ميشود؟ 60
- خوف اهل اخلاص، و درجات خوف از خدا 62
- امتياز علماي الهي و عارفان باللّه 64
- تعريف مُخلَص و شمول آن 65
- تسبيح مُخلَصين 66
- بندگان مُخلَص خدا در بهشت 68
- عبادت مُخلَصين 70
- حركت اصلاحي انسان ـ توبه 72
- بخش دوم :حركت اصلاحي انسان 72
- پاك شدن انسان با توبه 73
- نظام توبه، و بازگشت خدا به انسان 74
- تحول ناشي از توبه در انسان 76
- حق توبه 76
- تمرين قلبي توبه و رجوع به خدا 77
- توبه و اميد 78
- اثر توبه در رفع مشكلات اجتماعي 81
- عدم تغيير قوانين شرع با توبه فرد 82
- اميد توبه، علاج يأس 83
- فصل دوم :انواع توبه 84
- توبه واقعي و توبه قلابي 84
- توبه‌هاي مشكل 85
- مقدمه توبه، شناخت بديها 85
- توبه، و تبديل بديها به نيكيها 87
- مراحل توبه 87
- پشيماني و توبه 89
- توبه نصوح، خالص و بيبازگشت 90
- جهالت و تأثير آن در توبه و آمرزش 91
- موارد عدم قبول توبه 92
- اصرار در گناه: تغيير روح بندگي 94
- نظام الهي حاكم بر عفو و مغفرت 95
- نفي مغفرت خواهي براي مشركين 97
(166) تحولات روحي و حركت اصلاحي انسان
صحيح است كه انسان در حال اختيار باشد يعني در زندگاني دنيا، اما آن‌جا كه بنده هيــچ‌گونــه اختيــاري در انتخــاب راه صــلاح و طلاح يا سعادت و شقاوت ندارد، جاي توبه نيست.
يا توبه‌اي كه مربوط به حقوق مردم باشد، زيرا توبه، در مورد آن‌چه كه متعلق به حقوق خداي تعالي است، بود. اما در حقوق مردم كه فقط رضايت خود صاحبان حقوق شرط است، توبه بي‌ثمر است، چون خداوند نيز براي حقوقي كه در اموال و اعراض و نفوسشان براي آنان قرار داده، احترام قائل است و تعدي به هريك از آن‌ها را ظلم و عدوان شمرده و حاشا كه وي روا بدارد بدون گناهي چيزي از آن‌ها را از ايشان بگيرند، يا خود ظلمي بكند كه ديگران را نهي فرموده است.
تنهــا اسلام پذيرفتــن ـ يعني توبــه از شرك ـ است كه تمــام گناهان پيشين را
توبه‌هاي مشكل (167)
محــو مي‌كند. آيــات مطلقي كه راجع به بخشش همه گناهان است بر ايــن حمل شده: «قُــلْ يا عِبادِيَ‌الَّذيــنَ اَسْرَفُــوا... اِنَّ اللّــهَ يَغْفِــرُ الذُّنُــوبَ جَميعا...» (53 تا 61 / زمر)
از هميــن باب است توبه كسي كه آئين زشتي بنيان گذارده، يا مردمان را از راه حق و حقيقت گمراه ساخته است. در روايـت دارد كه بر گــردن چنين كسي گنــاه همه كسانــي است كه گمراه شده‌اند و عمــل به آن آئين نموده‌انــد، زيرا حقيقت توبه و رجوع در امثال اين موارد محقق نمي‌شود، چون با اين گناه خشت كجي نهــاده كه آثارش جاويد است و خــودش هم نمي‌توانــد آثار آن را، مانند گناهانــي فقط بين خود و خـداي خود بود، زايل كند.(1)
1- الميـــــــــزان، ج: 8، ص: 69.
(168) تحولات روحي و حركت اصلاحي انسان