تحولات روحی وحرکت اصلاحی انسان (تفسیر موضوعی المیزان) صفحه 96

«مغفرت» عبارت از ستر و پرده‌پوشي است. در عالم اعتبار، مغفرت فرع بر عفو اســت. چه آن‌كه گناه قبلاً گرفته شده از بين مي‌رود و در نتيجه مستور و پنهان مي‌گردد و ديگر نه بر خــود گناهكار و نه بر ديگـران نمودار نمي‌باشد. قرآن مي‌فرمايد: «...وَ اعْفُ عَنّا وَ اغْفِرْ لَنا...،» (286 / بقره) يـا «وَ كانَ اللّــهُ عَفُــوّا غَفُــورا» (99 / نساء).

عفو و مغفرت گرچه از نظر مفهوم مختلف بوده و در عالم اعتبار و ذهن يكي فرع بر

نظام الهي حاكم بر عفو و مغفرت (187)

ديگري است ولي در عين حال مصداقا و در عالم خارج با يكديگر متحدند. معناي آن دو از معاني مختص به ذات الهي نبوده و اطلاقشان بر غير خداوند هم از نظر معنائي كه دارند صحيح است.

در آيه «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي‌الاَْمْرِ،» (159 / آل‌عمران) خداوند پيغمبر را امر مي‌كند كه از آنان عفو نمايد و معصيت آنان را نديده گرفته و مورد سرزنش و مؤاخذه قرار ندهد و نيز به جرم معصيت از آنان روي گردان نشود و علاوه براي آن‌هــا از خداوند طلــب مغفرت و پرده‌پوشي كند و بديهــي است كــه خداونــد نيز در آن آثاري از گنــاه كه برگشــت به او دارد از آنان مي‌گذرد.

عفو و مغفرت از اموري است كه شامل جميع آثار چه تشريعي و چه تكويني، چه دنيوي و چه اخروي مي‌شود. خداوند مي‌فرمايد: «وَ ما اَصابَكُمْ مِنْ مُصيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ

(188) تحولات روحي و حركت اصلاحي انسان

اَيْديكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثيرٍ.» در اين آيه، عفو شامل آثار دنيوي است.

آيات بسياري در قرآن دلالت مي‌كند بر اين‌كه قرب و منزلت پيدا كردن نزد خدا و متنعم شدن به نعمت‌هاي بهشتي متوقف بر مغفرت قبلي اســت و لازم است كه قبلاً پليــدي شرك و گناهــان با توبــه و امثال آن زدوده شــده باشد.

عفو و مغفرت از قبيل برطرف نمودن مانع و از بين بردن منافي مضاد است. خداوند سبحــان ايمان و خانه آخرت را حيــات، و آثار ايمــان و افعال اهل آخرت را نور شمرده است.