تحولات روحی وحرکت اصلاحی انسان (تفسیر موضوعی المیزان) صفحه 98

«ما كانَ لِلنَّبِيِّ وَ الَّذينَ امَنُوآا اَنْ‌يَسْتَغْفِروُا لِلْمُشْرِكينَ...»

«براي پيامبر صلي‌الله‌عليه‌و‌آله و مؤمنان شايسته نبود كه براي مشركان ( از خداوند ) طلب آمرزش كنند...،»(113/توبه)

نفي مغفرت خواهي براي مشركين (191)

مشركين، دشمنان خدا و جهنمي هستند، و در نتيجه نبايد براي آنان استغفار كرد.

استغفار براي مشركين از اين جهت جايز نيست كه لغو است. و خضوع ايمان مانع اســت از اين‌كه بنــده خدا با ساحــت كبريــاي او بــازي نمــوده، و كــاري لغـو بكند.

چون از يكي از دو صورت بيرون نيست. يا خداوند به خاطر تقصيري كه از بنده‌اش سرزده با او دشمن و از او خشمگين است، و يا بنده با خداي تعالي دشمن است. اگر فرضا خدا با بنده‌اش دشمن باشد، ولي بنده‌اش با او دشمن نيست، و بلكه اظهار تذلل و خواري كند، در اين صورت جاي اين هست كه به خاطر سعه رحمت او آدمي براي آن بنده طلب مغفرت كند، و از خداوند بخواهد كه به حال آن بنده‌اش ترحم كند، اما اگر بنده با خدا سر دشمني دارد، چون مشركين معاند و خود را بالاتر از آن مي‌داند كه به درگاه خدا سر فرود آورد، در چنين صورتي عقل سليم حكم مي‌كند به اينكه شفاعت و يا

(192) تحولات روحي و حركت اصلاحي انسان

استغفار معنا ندارد، مگر بعد از آن كه آن بنده عناد را كنار گذاشته، و به سوي خدا توبه و بازگشت كند، و به لباس تذلل و مسكنت درآيد.

وگرنه چه معنا دارد كه انسان براي كسي كه اصلاً رحمت و مغفرت را قبول نداشته و زيربــار عبوديـت او نمــي‌رود استغفــار نموده و از خــدا بخواهد از او درگــذرد. اين درخواســت و شفاعت استهزاء به مقــام ربوبيت و بازي كردن با مقام عبوديت است كه به حكم فطرت عملــي است ناپسنــد و غيرجائز.