فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 387

و برترین صفات انسانی است که در پرتو آن، آتش سوزان خشم فرو نشسته و شراره آتشین انتقام جویی خاموش می شود.

امام صادق علیه السلام بخشی از یک خطابه را به نقل از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده، می فرمایند:

«أَ لا أُخْبِرُکُمْ بِخَیرِ خَلائِقِ الدُّنْیا وَ الْآخِرَهِ؟ اَلْعَفْوُ عَمَّنْ ظَلَمَکَ، وَ تصِلُ مَنْ قَطَعَکَ، وَ الْإِحْسانُ إِلی مَنْ أَساءَ إِلَیکَ، وَ إِعْطاءُ مَنْ حَرَمَکَ.»(1)

«آیا شما را از بهترین خصلت های دنیا و آخرت باخبر نسازم؟ گذشت از خطای کسی که به تو ستم روا داشته؛ پیوند با کسی که از تو بریده؛ نیکی به آنکه به تو بدی نموده، و عطا و بخشش به کسی که تو را محروم ساخته است.»

حضرت علی علیه السلام می فرمایند:

«اَلْعَفْوُ تاجُ الْمَکارِمِ.»(2)

«گذشت و بخشش تاج فضیلت های کریمانه است.»

چشم پوشی از لغزش های اطرافیان و گذشت از خطاهای معاشران، برنامه همیشگی پیشوایان معصوم علیهم السلام و از جمله کریمه های اخلاقی آن بزرگواران بوده است. چه بسیار لغزش ها، اذیت ها، ندانم کاری ها که پیوسته از سوی دوست و دشمن بر آن سروران عالی مقام روا داشته می شد، و آن عزیزان درگاه اِله نه تنها از به کار گرفتن قدرت الهی یا شخصی خود در پاسخ گویی و گرفتن انتقام خودداری می کردند، بلکه با بزرگواری و کرامت نفس، رفتار ناپسند و لغزش و بدی را با بخشش و لطف و احسان پاسخ می دادند.