فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 482

و پیشرفت او می باشد.

و در این صورت است که معاشران، اطرافیان و سایر مردم را حقیر و کوچک شمرده، خود را برتر از همه و شایسته اکرام و اِعظام به حساب می آورد. از دیدگاه او مردم باید بدون چون و چرا سخن او را بپذیرند و دستورات او را اطاعت نمایند. به خود حق می دهد به خاطر معلومات اندکش بدون ارزیابی صحیح، هر کس را بخواهد طرد کرده، ارزش های انسانی او را نیز نادیده بگیرد و در مقابل، خویشتن را مستحق هر گونه مدح و ستایش دانسته، همه خوبی ها و مقامات را در انحصار خود فرض نماید.

به راستی آیا علم و دانش برای چنین افرادی، سعادت بخش است یا سدّی بزرگ در مسیر پیشرفت و رستگاری آن ها است؟ درست است که علم برترین و عالی ترین و مؤثرترین وسیله برای رفع حجاب ها و برطرف ساختن تیرگی ها و موانع است، لیکن این ویژگی پر ارزش آنگاه مؤثر واقع خواهد شد که همچون چراغی در اختیار دزد قرار نگیرد و إِلّا همچنان که بزرگان فرموده اند:

«اَلْعِلْمُ هُوَ الْحِجابُ الْأَکْبَرُ»

«علم بزرگ ترین حجاب است.»

مال و مکنت

افراد کم ظرفیت هنگامی که به مال و منال دست می یابند خود را گم کرده، مست غرور می شوند. (1) برای چنین افرادی، مال و ثروت، حسب و نسب، پُست و مقام، قدرت و سلطنت، فرزند و فامیل، مرید و هوادار و امثال آن ها اصل