کتابخانه بالقرآن

دانستنیهای پیامبر اکرم حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم صفحه 629

صفحه 629

هجرت رسول خدا صلی الله علیه و آله

اهل سنت به طور عموم نوشته اند که مسلمانان عموما به مدینه هجرت کردند و کسی جز رسول خدا و علی بن ابیطالب علیه السلام و ابوبکر در مکه نماند، و رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز چشم به راه دستور الهی در این باره بود تا اینکه آیه ذیل نازل شد:

و قل رب ادخلنی مدخل صدق و اخرجنی مخرج صدق و اجعل لی من لدنک سلطانا نصیرا. (6) - یعنی بگو پروردگارا مرا داخل گردان در جایگاهی نیک و بیرون آر از جایگاهی نیک و برای من از جانب خود دلیلی نصرت آور مقرر دار. و در تفسیر آن گفته اند یعنی مرا از مکه هجرت ده و در مدینه داخل گردان و کتاب خدا و فرائض و حدود را برای من دلیلی نصرت آور مقرر فرما.

و به دنبال آن بود که آن حضرت تصمیم به هجرت از مکه گرفت و به مدینه مهاجرت فرمود. ولی باید دانست که اولا برای این آیه تفسیرهای گوناگونی شده که به پنج

تفسیر یا بیشتر میرسد و یکی از آنها تفسیر فوق میباشد. (7) و ثانیا به گفته استاد فقید علامه طباطبائی آیه شریفه اطلاق دارد و وجهی ندارد که آن را مقید و منحصر به مورد خاصی نمائیم، و خلاصه معنائی که از این آیه استفاده میشود این است که پروردگارا کار مرا سرپرستی فرما همانگونه که کار صادقان و نیکوکاران را سرپرستی فرمائی. و اگر کسی در این باره به آیه شریفه:

و اصبر علی ما یقولون و اهجرهم هجرا جمیلا (8) استشهاد کند شاید بهتر باشد چنانچه برخی احتمال داده وبعید ندانسته اند (9).

و اما اصل داستان

پیش از این در احوالات اجداد پیغمبر گفته شد:

قصی بن کلاب جد اعلای رسول خدا صلی الله علیه و آله پس از اینکه بر تمام قبائل قریش سیادت و آقائی یافت از جمله کارهائی را خانه ای را برای مشورت در اداره که در مکه انجام داد این بود که کارها و حل مشکلات و پیش آمدها اختصاص داد، و پس از وی نیز بزرگان مکه برای مشورت در کارهای مهم خویش درآنجا اجتماع می کردند و آن خانه را دار الندوه نامیدند. این جریان هم که پیش آمد، قریش بزرگان خود را خبرکرده تا برای تصمیم قطعی درباره حضرت محمد صلی الله علیه و آله به شور و گفتگو بپردازند، و قانونشان هم این بود که افراد پائین تر از چهل سال حق ورود به دار الندوه را نداشتند. محدث بزرگوار مرحوم طبرسی (ره) دنباله ماجرا را این گونه نقل کرده و می نویسد:

برای مشورت در این کار چهل نفر از بزرگان در دار الندوه جمع شدند و چون خواستند وارد شور و مذاکره شوند