- سخن ناشر 1
- مقدمه 3
- فصل اول: تعلیم و تربیت قدسی (بصیرت اخلاقی) 6
- اشاره 6
- پیش درآمد 7
- یک. تعلیم و تربیت 11
- اشاره 19
- الف. بصیرت اخلاقی در لغت و اصطلاح 19
- دو. تعلیم و تربیت قدسی (بصیرت اخلاقی) 19
- ب. بصیرت اخلاقی در فرهنگنامه تعلیم و تربیت 21
- ج. رشد فکری و اخلاقی انسان در عصر ظهور 23
- د. چگونگی شکوفایی تعلیم و تربیت 24
- سه. پیوند دانایی و فرزانگی 29
- چهار. چرایی توجه به تعلیم و تربیت قدسی 34
- 4_1. ریشه یابی کاستی های تربیتی 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- 4_1_1. علل مشکلات از دیدگاه امام خمینی رحمه الله 37
- اشاره 39
- 4_1_2. علل ناراستی های قبل از ظهور از دیدگاه روایات 39
- ب. نبود حق و عدالت 40
- الف. قساوت و ناراستی قلوب 40
- ج. کفر و تباهی جوامع 41
- د. مرگ انسانیت و اوج شیطنت ابلیس 41
- ه. ضعف ایمان و دینداری 42
- و. نبود اخلاق و معنویت 43
- ز. کم رنگ شدن خردورزی و دانایی 43
- 4_2. تکامل فراگیر (کمال نهایی و کمالات فرعی) 45
- اشاره 45
- کمال مطلوب انسان 47
- تحقّق کمال نهایی 48
- 4_3. بایستگی انقلاب اخلاقی و تربیتی 52
- پنج. برترین راه نجات 56
- اشاره 56
- هدف روشن 57
- فصل دوم: ساز و کارهای تعلیم و تربیت مهدوی 61
- اشاره 61
- پیش درآمد 62
- 1. شکوفاسازی عقول انسانی 63
- 2. فرهنگ سازی جامع 69
- 3. تأثیرگذاری معنوی (ولایت تکوینی) 70
- 4. پالایش ناپاکی های درونی 72
- 5. مانع زدایی و تغییر ساختارهای فرهنگی 74
- 6. شکوفایی فطرت انسانی 77
- 7. ترویج و تثبیت ارزش های اخلاقی 78
- 8. کنترل و نظارت فراگیر 78
- 9. درمان بیماری های روحی 80
- 10. تقویت باورهای اعتقادی و ایمانی 82
- 11. تعلیم حکمت و دانش قدسی 83
- 12. بازسازی هویت و منزلت انسانی 85
- 13. تطهیر و نورانی کردن جامعه 87
- 14. برپاداشت سیاست فاضله (حکومت قدسی) 89
- 15. نقش اثرگذار صالحان و پاکان 91
- 16. ایجاد غنای واقعی در بشر 93
- 17. بهسازی اخلاق کارگزاران 96
- 18. حاکمیت اندیشه قرآنی 99
- 19. پر رنگ کردن ماهیت «عبادی» انسان 101
- 20. رفع نیازهای مادی و تعدیل خواسته ها 103
- 21. وحدت و الفت انسان ها 105
- 22. فراگیری و همگانی شدن تعلیم و تربیت 107
- 23. ارشاد و نصیحت گری 108
- 24. مفاسدزدایی از جامعه 110
- 25. اجرای تعالیم و قوانین الهی 112
- فصل سوّم: ویژگی های تربیت مهدوی 114
- اشاره 114
- پیش درآمد 115
- اشاره 120
- یک. فضیلت محوری و معنویت گرایی تربیت 120
- مؤلفه های نظام تربیت معنوی 124
- اشاره 127
- 1. الگوی آماده سازی فکری 127
- 2. الگوی نشاط انگیزی درونی 127
- 3. الگوی تواناسازی روحی (تقویت روحی) 127
- شاخصه ها و الگوهای تربیت فضیلت گرا 127
- 6. الگوی به گزینی (آراسته گرایی) 128
- 5. الگوی تحوّل بنیادین (تحوّل باطنی) 128
- 4. الگوی تغییر تدریجی 128
- 7. الگوی مسؤولیت آفرینی 129
- 9. الگوی عزّت بخشی 131
- 8. الگوی اعتدال 131
- 10. الگوی مهرورزی با معبود 132
- دو. خردورزی و اصول گرایی تربیت 133
- اشاره 133
- 1. اصل ارجمندی و شرافت انسان 138
- اشاره 138
- اصول تربیت بایسته 138
- 2. اصل مساوات و برابری انسان ها 139
- 4. اصل چند بعدی بودن انسان 140
- 3. اصل اراده و دانایی انسان 140
- 5. اصل جهت داری زندگی 141
- 6. اصل توانایی و ظرفیت انسان ها 141
- 7. اصل همّت مضاعف و عمل صالح 142
- 8. اصل جهل زدایی 143
- سه. اصلاح گرا و تحوّل بخش بودن تربیت 144
- اشاره 144
- 1. باورها و بینش ها 147
- اشاره 147
- الگوهای اصلاح و تغییر 147
- 2. عادت ها و منش ها 148
- 3. خُلقیات و خصلت ها 149
- 4. ایده ها و ارزش ها 149
- 5. نیازها و خواسته ها 150
- 6. آداب و رسوم 151
- چهار. آرمانی و هدفمند بودن تربیت 152
- اشاره 152
- بایستگی هدفمندی در تربیت 155
- اشاره 161
- پنج. ولایت گرایی و امامت محور بودن تربیت 161
- مؤلفه های تربیت ولایی 165
- اشاره 169
- شش. فراگیری و چند بعدی بودن تربیت 169
- اشاره 173
- بایسته های تربیت فراگیر 173
- یکم. تربیت، باید همه سنین و جنسیت ها را شامل بشود. 173
- دوّم. تربیت شامل همۀ ابعاد و زوایای انسان باشد. 174
- سوّم. تربیت همۀ خواسته ها و عواطف انسان را در نظر بگیرد. 175
- چهارم. تربیت، دنیا و آخرت را با هم در نظر بگیرد. 176
- هفت. آیینی و دین گرا بودن تربیت 177
- اشاره 177
- ویژگی های تربیت دینی 180
- جایگاه واقعی تربیت دینی 181
- هشت. تعادل بخش و اعتدال گرا بودن تربیت 185
- اشاره 185
- دو بعد مهم عدالت 192
- اشاره 196
- نه. قدسی و الهی بودن تربیت 196
- 1. اثرگذاری معنوی تربیت 199
- 2. خداگرایی تربیت 200
- 3. انسان سازی تربیت 202
- 4. تقویت بعد روحانی و عرفانی انسان 203
- 5. تقویت بعد فرجام گرایانه زندگی 204
- ده. شکوفا کننده و کمال گرا بودن تربیت 206
- یازده. مشفقانه و مردم گرا بودن تربیت 211
- دوازده. پویایی و منعطف بودن تربیت 216
- سیزده. جامع و بنیادی بودن تربیت 218
- اشاره 218
- 2. رویکرد تعالی بخشی 219
- 4. رویکرد بهسازانه 219
- 3. رویکرد تحول گرایانه 219
- 1. رویکرد هدایت گرایانه 219
- 5. رویکرد مشکل زدایانه 220
- 6. رویکرد درمان گرایانه 220
- 7. رویکرد بشارت گرایانه 220
- منابع 225
خود، در مسیر درست قرار گرفت و زندگی او رنگ و بوی الهی یافت، تربیت واقعی صورت گرفته و انسان گام های بلندی را برداشته است.
3. انسان سازی تربیت
زمانی که رابطۀ انسان با خود اصلاح گردید و خودشناسی واقعی صورت گرفت، در جایگاه و منزلت خود قرار می گیرد و مسیر درست و الهی را انتخاب می کند. این روند، در سایه تربیت معنوی _ که تربیت پیامبرانه است _ صورت می گیرد و راهی روش برای اصلاح کاستی ها و معایب جوامع است. امام خمینی رحمه الله در این باره می گوید:
«پیامبران، تمام پیامبران در طول تاریخ این طور نبوده است که فقط یک ناصحان باشند؛ بلکه آنها برای تهذیب اخلاق مردم به گفتار، به کردار، به عمل، به فعالیت مأمور بودند و خدای تبارک و تعالی آنها را برای اینکه انسان ها را بسازند، برای اینکه خُلق انسانی در آنها رشد پیدا بکند و اعمال و افعال انسانی داشته باشند، مبعوث فرموده است و همه در هر حالی که بوده اند، کوشش خود را کرده اند.»(1)
و «تمام زحمتی که انبیا کشیده اند و تمام رنج هایی که اولیای خدا از بدو خلقت تاکنون کشیده اند و بعدها هم تا آخر خواهند کشید، مقدمۀ این بوده است که این موجودی که در خارج می گویند انسان، «انسان» بشود. تمام کتب آسمانی که بر انبیا نازل شده است، برای این بوده است که این موجودی که اگر سر خود باشد، خطرناک ترین موجودات عالم است، تحت تربیت و تعلیم
1- صحیفه نور ، ج27، ص77.