دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 1155

این روایات و نمونه های فراوانی از این قبیل، بیان کننده آن است که اگر کسی بتواند نیاز برادر ایمانی خود را برآورد و کوتاهی کند مورد غضب خداوند متعال قرار خواهد گرفت و ذلت و خواری دنیا و آخرت را برای خویش آماده ساخته است؛ از این رو هر کس که می تواند در خدمت برادران دینی خود باشد باید مضایقه نکند و اگر به او روی آورد با روی باز از او استقبال نماید و آن را نعمتی از نعمت های پروردگار بداند، زیرا اگر نعمت های بزرگ خداوند حاجت ها و تقاضاهای بندگان خدا است که به انسان اعطا می شود، خوشا به حال آنان که در خانه خویش را به روی مردم باز گذارند و بدا به حال کسانی که به آستانه خود کسی را راه ندهند.

من_اب_ع

محمدرضا مهدوی کنی- نقطه های آغاز در اخلاق عملی- از صفحه 527 تا 536

کلی__د واژه ه__ا

خدمت به خلق نیازمندی احادیث روایات احسان نیکی فضایل اخلاقی

تاکید احادیث و روایات به نیکی و مهربانی کردن نسبت به ایتام

یکی از محاسن اخلاق سرپرستی ایتام و تفقد و محبت نسبت به آنان است. در زندگی انسان ها خلاء ها و کمبود هایی وجود دارد که جز از طریق محبت و دوستی نمی توان آن را جبران کرد و در این میان، کودکان یتیم بیشترین نیاز را احساس می کنند زیرا آنها که در اثر از دست دادن پدر یا مادر از سرچشمه مهر و محبت دور افتاده اند بیش از هرچیز به نوازش و محبت محتاج اند و برای این احساس عاطفی و روحی خواه ناخواه در انتظار پاسخ هستند. از سوی دیگر، وجود چنین افرادی در هر جامعه غیرقابل اجتناب است، زیرا هیچ جامعه ای خالی از حادثه نیست به ویژه در جامعه اسلامی که جهاد و دفاع از اهم واجبات است و بدیهی است در اثر این حوادث خواه ناخواه گروهی پدران و یا مادران خود را از دست داده و بی سرپرست باقی می مانند. در چنین محیطی برای رفع این کمبودها باید پیش بینی های لازم را معمول داشت، بدین جهت دین مقدس اسلام مسأله ایتام را به عنوان یک مسأله اساسی و مهم مطرح کرده و مسلمانان را نسبت به سرنوشت آنان از جمیع جهات (اقتصادی، عاطفی، آموزشی و تربیتی و....) مسئول دانسته است. در این جا بحث تنها در تأمین معاش نیست زیرا نیاز انسان تنها در آب نان خلاصه نمی شود. انسان تشنه محبت و سرشار از احساس و عواطف است؛ انسان موجودی است عاطفی که مایل است محبت ببیند و به دیگران ابراز محبت کند، عشق و محبت در سرشت او نهفته است. او همانند یک چوپ و یا یک سنگ و جماد نیست که از عشق و محبت بیگانه باشد. جایی که بسیاری از حیوانات تحت تأثیر محبت قرار می گیرند و پاسخ مثبت به آن میدهند، انسانی که سرشت او بر اساس مهر و محبت نهاده شده است چطور می تواند به دور از محبت زندگی کند؟ واقعا هیچ چیز جز مهر و محبت نمی تواند جای خالی پدرو مادر را پر کند و چقدر خوب است که هر خانواده یک یا دو یتیم را تحت تکفل خویش قرار دهد و سرپرستی آنها را شخصا به عهده بگیرد و تنها به تأمین معاش آنها بسنده نکند. ساختن دارالایتام و کمک مالی به این گونه موسسات بسیار خوب است اما نمی تواند جانشین کانون گرم خانواده باشد، زیرا مربی و خدمتگزار حقوق بگیر دارالایتام نمی تواند جای خالی پدر و مادر را پر کند، چون کودک پیش از هر چیز پدری مهربان و مادری دلسوز می خواهد. از این رو پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم که پیام آور رحمت و رحمهه للعالمین است، خود نیز طعم تلخ یتیمی را چشیده نسبت به این موضوع شدیدا توصیه کرده و با بیانات مختلف در مناسبت های گوناگون مسلمانان را در تکریم یتیمان ترغیب و تشویق فرموده و مردم را به سرپرستی آنها امر کرده و خود نیز عملا عهده دار نگهداری و سرپرستی از یتیمان بوده، و در حدیثی از آن حضرت آمده است: محبوب ترین خانه آن خانه ای است که در آن کودک یتیمی با عزت و احترام زندگی کند.