دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 1195

کلی__د واژه ه__ا

اسلام اخلاق انفاق حدیث تربیت دنیا آخرت

اعتدال در انفاق و مصرف از نظر آیات و روایات

اعتدال، یعنی میانه روی و حد فاصل بین افراط و تفریط، که چنین کاری از نظر اسلام در همه چیز، محبوب و مطلوب است. قرآن مسلمانان را به خاطر پیروی از اسلام، به عنوان امت وسط یعنی امت معتدل خوانده و می فرماید: «وکذلک جعلناکم امه وسطا؛ این گونه شما را امت میانه قرار دادیم» (بقره/ 143).

امیرمؤمنان علی (ع) آنان را که از راه اعتدال به سوی افراط یا تفریط کشانده میشوند، جاهل خوانده و می فرماید: «لا تری الجاهل الامفرطا او مفرطا؛ همیشه جاهل را نمی نگری جز این که یا زیاده روی میکند، و یا کم می آورد». قرآن پیرامون یکی از ویژگی های ممتاز بندگان خالص خداوند رحمن در سوره فرقان چنین میفرماید: «والذین اذا انفقوا لم یسرفوا و لم یفتروا و کان بین ذلک قواما؛ آنان کسانی هستند که هر گاه انفاق کنند، نه اسراف کنند و نه سختگیری، بلکه در میان این دو، اعتدال می ورزند» (فرقان/ 67).

این آیه، بیانگر یکی از مهمترین مسایل زندگی است که رعایت آن موجب آسایش و آرامش فرد و جامعه شده و باعث گشودن گره های مشکلات و برطرف شدن بسیاری از نابسامانی های اجتماعی و اقتصادی می گردد. و می توان از آن به عنوان معجزه زندگی یاد کرد و آن مساله اعتدال در انفاق و مصرف است. در این آیه، که بیانگر یکی از نشانه های بندگان ممتاز خداست، از یکی از شاخه های مهم اعتدالی، که مربوط به امور اقتصادی و زندگی اجتماعی است سخن به میان آورده، که نقش مهمی در اصلاح زندگی و سامان یافتن شئون اجتماعی و خانوادگی دارد و آن رعایت اعتدال در مصرف است، یعنی انسان مسلمان، در انفاق و مصرف، نه اسراف می کند و نه سختگیری، بلکه راه میانه ی بین این دو را برمیگزیند.