دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 1200

من_اب_ع

ماهنامه پاسدار اسلام- شماره 223

ناصر مکارم شیرازی- تفسیر نمونه- جلد 15- صفحه 152 و جلد 12- صفحه 86

کلی__د واژه ه__ا

اخلاق قرآن انسان انفاق اعتدال داستان اخلاقی حدیث

انگیزه های انفاق با توجه به آیات قرآن

ایمان و انفاق دو سرمایه بزرگ نجات و خوشبختی برای انسانها می باشند. خداوند در قرآن می فرماید: «ءامنوا بالله و رسوله و أنفقوا مما جعلکم مستخلفین فیه فالذین ءامنوا منکم و أنفقوا لهم أجر کبیر... و ما لکم ألا تنفقوا فی سبیل الله... لا یستوی منکم من أنفق من قبل الفتح و قتل أولئک أعظم درجه من الذین أنفقوا من بعد و قتلوا... من ذا الذی یقرض الله قرضا حسنا فیضعفه له و له أجر کریم؛ به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از آنچه شما را نماینده (خود) در آن قرار داده انفاق کنید (زیرا) کسانی که از شما ایمان بیاورند و انفاق کنند اجر بزرگی دارند. ..چرا در راه خدا انفاق نکنید در حالی که میراث آسمانها و زمین همه از آن خدا است .. کسانی که قبل از پیروزی انفاق کردند پیکار نمودند (با کسانی که بعد از پیروزی انفاق کردند) یکسان نیستند آنها بلند مقام ترند از کسانی که بعد از فتح انفاق نمودند و جهاد کردند ... کیست که به خدا وام نیکو دهد (و از اموالی که به او ارزانی داشته انفاق کند) تا خداوند آن را برای او چندین برابر کند، و برای او اجر فراوان پر ارزشی است (حدید/ 11-7).

در این آیات علاوه بر ایمان به یکی از آثار مهم ایمان که انفاق فی سبیل الله است دعوت نموده است. دعوت به ایثار و فداکاری و گذشت از مواهبی که انسان در اختیار دارد، منتها این دعوت را مقرون به این نکته می کند که فراموش نکنید در حقیقت مالک اصلی خدا است و این اموال و سرمایه ها چند روزی به عنوان امانت نزد شما سپرده شده، همانگونه که قبلا در اختیار اقوام پیشین بود. ایمان به این حقیقت به انسان روح سخاوت و ایثار می بخشد، و دست و دل او را در انفاق باز می کند. انفاق مفهوم وسیعی دارد که منحصر به مال نیست، بلکه علم و هدایت و آبروی اجتماعی و سرمایه های معنوی و مادی دیگر را نیز شامل می شود. تعبیر به رئوف رحیم اشاره لطیفی به این حقیقت است که این دعوت مؤکد و پرشور الهی به سوی ایمان و انفاق مظهری از مظاهر رحمت الهیه است که به سراغ همه شما آمده، و تمام برکاتش در این جهان و جهان دیگر عائد خودتان می شود. سپس به استدلالی برای مساله انفاق پرداخته می فرماید: چرا در راه خدا انفاق نکنید در حالی که میراث آسمانها و زمین از آن او است؟ یعنی سرانجام همه شما چشم از جهان و مواهبش می پوشید، و همه را می گذارید و می روید، پس اکنون که در اختیار شما است چرا بهره خود را نمی گیرید؟!