دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 1295

دعوت به راست گویی جزء برنامه اصلی تمام پیامبران بوده است.

راست گویی سبب پاکی عمل است.

مقام والای انسان در پیشگاه خدا در گرو راست گویی است.

راست گویی سبب نجات در آخرت است.

راست گویی قوی ترین ستون دین است.

راست گویی کلید بهشت است.

راست گویی نشان محبوبیت انسان در پیشگاه خدا است.

آن کس که راست گو است خیر دنیا و آخرت را نصیب خود می کند.

و با توجه به این آثاری که برای راست گویی ذکر شد به خوبی روشن می شود کمتر صفتی از فضایل اخلاق است که به پای این صفت برسد.

من_اب_ع

ناصر مکارم شیرازی- اخلاق در قرآن- جلد2- 208-212

محمد محمدی ری شهری- میزان الحکمه- جلد6

کلی__د واژه ه__ا

فضایل اخلاقی صداقت احادیث اسلام

انگیزه های صدق و راستی

صدق و راستی مانند همه فضایل اخلاقی دیگر ریشه هایی در اعماق جان انسان دارد، از جمله صفات زیر است:

الف: اعتماد به نفس و نداشتن عقده حقارت، انسان را به راستگویی دعوت می کند. چنانچه ضعف شخصیت و احساس حقارت، یکی از ریشه های دروغگویی است. افرادی که گرفتار این ضعف ها هستند، برای پوشاندن ضعف خود متوسل به دروغ می شوند. دروغگو خود را در جلب سود و زیان ناتوان می داند و برای جبران ناتوانی خود دروغ می گوید. دروغگو تواناییهای خداداد را برای رسیدن به منافع خود ناکافی می داند و راههایی را که خداوند مجاز کرده است برای رسیدن به اهداف خود مناسب نمی شناسد. چنین فردی یا هدفی درست دارد و یا هدفی نادرست؛ اگر هدف او درست باشد، در واقع خود را ناتوان و حقیر می شناسد؛ زیرا همه اهداف درست را می توان از راههای شرعی بدست آورد. و اگر هدف او نادرست باشد، قدر و منزلت خویش را کمتر از آنچه خدا خواسته است می داند، که این نیز نوعی حقارت است. در حدیثی از رسول خدا (ص) می خوانیم: «لایکذب الکاذب الا من مهانه نفسه علیه؛ کسی دروغ نمی گوید مگر به خاطر بی ارزش بودن خودش در نظر خویش». دروغ گو چنین می پندارد که بی ارزش بودن خود را می تواند به وسیله سخن دروغ جبران کند! دانا احتیاج به دروغ گویی ندارد، چون دارای دانش است. شایستگان، احتیاج به دروغ گویی ندارند، چون شایستگی دارند. ثروتمند نیازی به دروغ گویی ندارد، چون مال و منال دارد. دارندگان فضیلت، دارندگان قدرت، احتیاجی به دروغ گفتن ندارند، چون فضیلت دارند، قدرت دارند. عطر خودش می بوید، نیازی به ستودن عطار نیست، وقتی به ستودن عطار، نیازمند می باشد که فاقد بوی خوش باشد.