دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 1600

کلی__د واژه ه__ا

تقوی فقه اخلاق انسان تربیت جامعه اسلامی قرآن

تقوا نتیجه توحید

در قرآن کریم در آیه 21 سوره بقره آمده: «یا ایها الناس اعبدوا ربکم الذی خلقکم والذین من قبلکم لعلکم تتقون؛ ای مردم پروردگار خود را پرستش کنید آنکس که شما و کسانی که پیش از شما بوده اند را آفرید تا پرهیزگار شوید». در این آیه تقوی نتیجه توحید شمرده شده است؛ باید ببینیم چگونه اینچنین است؟ تقوی از ماده وقی به معنای نگهداری است و مستلزم طهارت و پاکی است و البته چنانکه از قرآن و روایات اهل بیت استفاده می شود، تقوی همانند ایمان دارای درجات و مراتب است. هر عقیده پاکی؛ فضای پاک می خواهد. یعنی همچنانکه، بذر گندمی که در زمینی می پاشیم اگر بخواهد رشد کند، بایستی زمین از آفات و آلودگیها پاک باشد، برای رشد فکرها و اندیشه های صحیح روح و روان پاک و سالم لازم است و اگر احیانا اندیشه ای پاک در روحی ناپاک وارد گردد، میان آن دو جنگ در می گیرد و سرانجام یا روح باید تسلیم گردد و پاک شود و یا روح غلبه کرده و آن فکر باید رخت خود را ببندد.

در اول سوره بقره، قرآن مجید فرمود: «ذَلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًی لِّلْمُتَّقِینَ؛ این است کتابی که در (حقانیت) آن هیچ تردیدی نیست (و) مایه هدایت تقواپیشگان است» (بقره/ 2). مراد از آن تقوی همان تقوای اولیه فطری است که همگان با آن متولد می گردند و کسانیکه آن درجه از تقوی را حفظ کرده باشند هدایت قرآن آنان را شامل می گردد ولی آنانکه آلوده گشته اند دیگر کلام حق را نخواهند پذیرفت. قرآن مجید در آیه مورد بحث می فرماید: اگر انسان خدا را بپرستد روحش نیرومند گشته و بر پاکی روان افزوده می گردد و عقاید پاک را بهتر می پذیرد و اعمال پاک از وی سر می زند.