دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 1838

من_اب_ع

سید علی خامنه ای- گفتاری در باب صبر

کلی__د واژه ه__ا

صبر انسان اسلام دین احادیث آموزش اولیای الهی جامعه اسلامی پیامبران تاریخ

صبر جمیل

در برخی از آیات قرآن عبارت «صبر جمیل» به کار رفته است. کلمه «جمیل» به معنای نیکو و زیباست. در سوره مبارکه معارج آیات 4-7 می خوانیم: «تعرج الملئکه و الروح إلیه فی یوم کان مقداره خمسین ألف سنه* فاصبر صبرا جمیلا* إنهم یرونه بعیدا* و نرئه قریبا؛ فرشتگان و روح [فرشته مقرب خداوند] بسوی او عروج می کنند در آن روزی که مقدارش پنجاه هزار سال است* پس صبر جمیل پیشه کن* زیرا آنها آن روز را دور می بینند* و ما آن را نزدیک می بینیم!»

در ابتدای این سوره بیان شده که شخصی درخواست عذابی را که حتمی است کرد. از آنجا که این درخواست از روی استکبار و زورآزمایی بوده و تحمل شنیدن این قسم سخنان بر رسول خدا (ص) گران بود، خداوند در آیه پنجم، ایشان را امر به صبر کرد، و صبر را به صفت جمیل توصیف فرمود، و صبر جمیل صبری است خالص که در آن شایبه ای از بی تابی و شکایت نباشد. در آیات 6-7 علت امر کردن خدا به صبر جمیل بیان شده، چون تحمل اذیت و صبر در مقابل ناگواریها، وقتی ناگواریها را آسان می سازد که یقین داشته باشد به اینکه فرج نزدیک است، و همواره به یاد آن باشد، در نتیجه کلام در این آیه در معنای این است که فرموده باشد: در برابر استکبار آنان که به آنان جرأت داد درخواست عذاب کنند، صبری جمیل کن صبری که آمیخته با جزع و شکوه نباشد، برای اینکه ما می دانیم که عذاب نزدیک است، برخلاف آنان که آن را دور می پندارند، و ما می دانیم که آن عذاب تخلف پذیر نیست. همچنین در داستان حضرت یوسف (ع) می خوانیم که: «و جاؤ علی قمیصه بدم کذب قال بل سولت لکم أنفسکم أمرا فصبر جمیل و الله المستعان علی ما تصفون؛ برادران پس از به چاه انداختن او، پیراهنش را با خون دروغین آوردند، حضرت یعقوب گفت: (چنین نیست) بلکه دلهای شما کاری بزرگ را در نظرتان نیکو جلوه نموده، صبری نیکو باید و خداست که در این باب از او کمک باید خواست» (یوسف/ 18).