دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2087

من_اب_ع

محمد رضا مهدوی کنی- نقطه های آغاز در اخلاق عملی- صفحه 264-272

عبدالحسین دستغیب- گناهان کبیره جلد1- صفحه 322-324

ملا مهدی نراقی- ترجمه جامع السعادات(علم اخلاق اسلامی)جلد 3- صفحه 429

ناصر مکارم شیرازی- اخلاق در قرآن جلد3- صفحه 238

کلی__د واژه ه__ا

دروغ توریه مصلحت صلح فریب جنگ خانواده

دروغ مصلحت آمیز و توریه

دروغ مصلحت آمیز

آیا دروغ مصلحت آمیز از راست فتنه انگیز بهتر است یا نه؟ سعدی می گوید: دروغ مصلحت آمیز به از راست فتنه انگیز است، و داستانی هم که ذکر کرده است، نشان می دهد که درک سعدی از این مسئله درک خوبی بوده است. می گوید: شخصی را آورده بودند پیش پادشاهی. پادشاه فرمان داد که بروند گردنش را بزنند. او وقتی مأیوس شد از اینکه زنده بماند شروع کرد به فحش دادن، ولی پادشاه نمی شنید، پرسید چه می گوید؟ وزیر گفت: می گوید: «الکاظمین الغیظ و العافین عن الناس؛ فرو برندگان خشم و عفو کنندگان مردم» (آل عمران/ 134) آیه در مقام توصیف متقین است. یک کسی که آن جا دنبال این بود که نقطه ضعفی در این وزیر پیدا کند و او را بر کنار نماید و خودش به جای او وزیر بشود، گفت: در حضرت پادشاهان نشاید امثال ما را دروغ گفتن. او دارد به پادشاه فحش می دهد، تو می گویی دارد آیه قرآن می خواند؟! شاه گفت: دروغ او از راست تو بهتر است (البته این ها داستان است که او ساخته برای اینکه حقیقتی را گفته باشد) دروغ مصلحت آمیز به از راست فتنه انگیز است. یعنی او با یک دروغ، جانی را نجات داد و تو با یک راست، جانی را بیشتر به خطر می اندازی.