دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2281

بعد به او می گویند: «ذق انک انت العزیز الکریم؛ بچش، تو همان آقای عزیز و بزرگوار دنیا هستی» (دخان/ 49)، یعنی همان کسی هستی که در دنیا آنچنان مغرور بودی، برای خودت عزتی و شخصیتی و اهمیتی قائل بودی مافوق اینکه سخن خدا را گوش کنی. می فرماید: «و أن لاتعلوا علی الله؛ و این که بر خدا گردنکشی نکنید» (دخان/ 19). علو علی الله داشتی، می خواستی بر خدا تکبر بجویی، چون امر خدا را دون شأن دانستن، بر خدا تکبر کردن است و این شنیع ترین اقسام تکبر است.

من_اب_ع

مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن 5- صفحه 149-146

آیت الله ناصر مکارم شیرازی- تفسیر نمونه- ج 12 ص 243، ج 20 ص 73-74 و 81 و 100، ج 19 ص 552 و 520

کلی__د واژه ه__ا

روح قرآن انسان جامعه خدا چهارده معصوم (ع) رذایل اخلاقی تکبر حدیث

اسباب و انگیزه های تکبر از نظر آیات و روایات

تکبر اسباب زیادی دارد و همه آنها به این باز می گردد که انسان در خود کمالی تصور کند و بر اثر حب ذات، بیش از حد آن را بزرگ نماید و دیگران را در برابر خود کوچک بشمرد. بعضی از بزرگان علم اخلاق مانند مرحوم فیض کاشانی در المحجه البیضاء اسباب کبر را در هفت چیز خلاصه کرده اند، نخست اسباب دینی که علم و عمل است، و اسباب دنیوی که نسب، زیبایی، قوت، مال و فزونی یاران و یاوران می باشد. بنابراین نخستین اسباب تکبر علم است و چه زود علم سبب غرور گروهی از علما و دانشمندان می گردد، همان گونه که در حدیث نبوی آمده است: «آفه العلم الخیلاء؛ آفت بزرگ علم، تکبر است».