دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2382

با توجه به تعریف ذکر شده و معنای لغوی واژه غرور، روشن می شود که معنای لفظ غرور در زبان عربی با معنای آن در زبان فارسی تفاوت دارد. زیرا غرور در زبان فارسی، معنایی نزدیک به خودبینی، خودپسندی و تکبر دارد که این معنا -لااقل در برخی از موارد- از لوازم و نتایج و یا از اقسام معنای غرور در زبان عربی است. به عنوان مثال انسان در اثر فریب شیطان و هوای نفس، گمان می کند که اعمال صالح زیادی دارد و در نتیجه این فریب خوردگی دچار عجب و خودبینی می شود. بنابراین هنگامی که از بحث غرور به عنوان یکی از صفات زشت اخلاقی بحث می کنیم، منظور ما خودپسندی و تکبر نیست، بلکه موضوع بحث، فریفتگی است که معنایی اعم از کبر و خودپسندی است.

من_اب_ع

اسماعیل بن حماد جوهری- صحاح اللغه

فخرالدین طریحی- مجمع البحرین- ج 3 صفحه 421-422

ناصر مکارم شیرازی- اخلاق در قرآن- ج 2 صفحه 54-55

قریشی- قاموس قرآن- ج 5 صفحه 93

ملا محسن فیض- المحجه البیضاء- ج 7 صفحه 291

ملا مهدی نراقی- علم اخلاق اسلامی (ترجمه جامع السعادات)- ج 4 صفحه 10-40

کلی__د واژه ه__ا

غرور لغت شناسی اخلاق انسان تفسیر فریب هوای نفس شیطان

نکوهش غرور (فریفتگی) در روایات اسلامی

ماده «غر» به معنای فریب دادن است. ریشه اصلی این واژه به معنی حصول غفلت به سبب تأثیر چیز دیگری در انسان است. طبق تعریف بزرگان علم اخلاق، غرور عبارت است از دلخوش بودن به چیزی که موافق هوای نفس و تمایل طبع انسانی است و ناشی از اشتباه انسان یا فریب شیطان است. مذمت و نکوهش این حالت و خوی زشت در احادیث اسلامی بازتاب گسترده ای دارد. برخی از این روایات را با هم می خوانیم: