دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2445

حرف درستی نیست. عجیب این است که غزالی به این بزرگی و عظمت، این داستان را نقل و تإیید می کند، این اشتباه است. با اینکه ما غزالی را مرد بسیار بزرگی می دانیم یعنی مرد متفکر فوق العاده ای است، اما آدم های بزرگ اشتباه های بزرگ هم دارند. یکی از اشتباههای بزرگ غزالی به قول ابن الجوزی این است که در بسیاری از موارد شرع را با تصوف عوض کرده. آن افراط های صوفی گری غزالی، گاهی سبب شده که از فقه اسلامی منحرف شود مثل همین جا که می گوید راست گفته ابن سیرین، آن مرد حق نداشته غیبت حجاج را بکند، حجاج مسلمان بوده.

من_اب_ع

مرتضی مطهری- فلسفه اخلاق- صفحه 31-30

کلی__د واژه ه__ا

فلسفه احکام تاریخ تاریخ اسلام غیبت

راه درمان گناه غیبت از نظر آیات و روایات

غیبت مانند بسیاری از صفات ذمیمه تدریجا به صورت یک بیماری روانی درمی آید، به گونه ای که غیبت کننده از کار خود لذت می برد، و از این که پیوسته آبروی این و آن را بریزد احساس رضا و خشنودی می کند و این یکی از مراحل بسیار خطرناک اخلاقی است. اینجا است که غیبت کننده باید قبل از هر چیز به درمان انگیزه های درونی غیبت که در اعماق روح او است و به این گناه دامن می زند بپردازد، انگیزه هائی همچون بخل و حسد و کینه توزی و عداوت و خودبرتربینی. باید از طریق خودسازی، و تفکر در عواقب سوء این صفات زشت و نتائج شومی که ببار می آورد، و همچنین از طریق ریاضت نفس این آلودگیها را از جان و دل بشوید، تا بتواند زبان را از آلودگی به غیبت باز دارد. سپس در مقام توبه برآید، و از آنجا که غیبت جنبه حق الناس دارد اگر دسترسی به صاحب غیبت دارد و مشکل تازه ای ایجاد نمی کند، از او عذر خواهی کند، هر چند بصورت سربسته باشد، مثلا بگوید من گاهی بر اثر نادانی و بیخبری از شما غیبت کرده ام مرا ببخش، و شرح بیشتری ندهد، مبادا عامل فساد تازه ای شود. و اگر دسترسی به طرف ندارد یا او را نمی شناسد، یا از دنیا رفته است، برای او استغفار کند، و عمل نیک انجام دهد، شاید به برکت آن خداوند متعال وی را ببخشد و طرف مقابل را راضی سازد. درمان این بیماری خطرناک اخلاقی از جهاتی با درمان سایر بیماریهای اخلاقی مشابه متفاوت است و در مجموع رعایت امور زیر برای پیشگیری یا درمان غیبت کار ساز است: