دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2483

من_اب_ع

ناصر مکارم شیرازی- اخلاق در قرآن

کلی__د واژه ه__ا

غیبت حق الناس گناه آبرو روایات

حکم گوش کردن غیبت

همان گونه که غیبت کردن از گناهان بزرگ است، شرکت در مجلس غیبت و گوش دادن به سخنان غیبت کننده نیز از گناهان بزرک محسوب می شود، چرا که تمام مفاسد غیبت مربوط به همکاری دو طرف است، (یعنی غیبت کننده و مستمع غیبت)، اگر کسی حاضر نشود به غیبت گوش کند، علاوه بر این که گامی در طریق نهی از منکر برداشته شده ماهیت غیبت نیز از اساس تحقق نمی یابد، نه عیوب کسی فاش می شود نه آبروی انسانی می ریزد، نه هتک حرمت می شود و نه مفاسد دیگر اجتماعی به بار می آید. به همین دلیل در روایات اسلامی مستمع غیبت همکار غیبت کننده یا به تعبیر روایت، یکی از دو غیبت کننده محسوب شده است. چنان که از رسول خدا (ص) می خوانیم: «المستمع احد المغتابین» و از علی (ع) نقل شده است که فرمود: «السامع للغیبه احد المغتابین».

در حدیث دیگری از امام امیرمؤمنان علی (ع) می خوانیم که هنگامی که مشاهده کرد کسی نزد فرزندش امام حسن (ع) غیبت می کند فرمود: «یا بنی نزه سمعک عن مثل هذا فانه نظر الی اخبث ما فی وعائه فافرغه فی وعائک؛ فرزندم! گوش خود را از این گونه سخنان پاک دار، چرا که او (غیبت کننده) کثیف ترین چیزی را که در ظرف خود داشت انتخاب کرد و در ظرف تو ریخت». حتی در روایات آمده است که شنونده غیبت باید به دفاع از برادران مسلمانش برخیزد و از طریق حمل به صحت مدافع او باشد. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) می خوانیم: «من اغتیب عنده اخوه المسلم فاستطاع نصره فلم ینصره خذله الله فی الدنیا و الاخره؛ کسی که غیبت برادر مسلمانش نزد او شود و توانایی بر یاری او داشته باشد و یاریش نکند، خداوند او را در دنیا و آخرت مخذول می کند». در حدیث دیگری از همان حضرت می خوانیم: «اذا وقع فی رجل و انت فی ملأ فکن للرجل ناصرا و و للقوم زاجرا و قم عنهم؛ هنگامی که عیب جویی و غیبت کسی را در میان جمع می کنند و تو در آنجا حضور داری، او را یاری کن و حاضران را نهی از منکر و از آن مجلس (گناه) برخیز» و نیز از همان حضرت نقل شده است که فرمود: «الساکت شریک المغتاب؛ سکوت کننده شریک غیبت کننده است».