دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2490

6- غیبت سبب می شود که نماز و روزه انسان تا چهل روز، مقبول درگاه خداوند نشود، چنان که از پیامبر اکرم (ص) نقل شده فرمود: «من اعتاب مسلما او مسلمه لم یقبل الله تعالی صلاته و لا صیامه اربعین یوما و لیله الا ان یغفر له صاحبه; کسی که مرد یا زن مسلمانی را غیبت کند، خداوند نماز و روزه او را چهل شبانه روز قبول نخواهد کرد مگر این که غیبت شونده او را ببخشد». (البته باید توجه داشت که مقصود اثر معنوی آن است و نماز و روزه او چنانچه شرایط لازم را داشته باشد صحیح خواهد بود).

من_اب_ع

ناصر مکارم شیرازی- اخلاق در قرآن

کلی__د واژه ه__ا

غیبت اعتماد فحشا گناه کینه حبط عمل

انگیزه های غیبت و راه درمان آن

غیبت در شمار گناهانی است که عوامل بی شماری دارد، که هر کدام به تنهایی می تواند سرچشمه غیبت شود، از جمله: 1- حسد 2- خودخواهی و خود برتر بینی 3- غرور و نخوت 4- انحصار طلبی 5- کینه توزی 6- جاه طلبی 7- دنیا پرستی و علاقه به مال و مقام 8- ریاکاری 9- تزکیه نفس و اظهار پاکی و تقوا 10- ایجاد سرگرمی ناسالم 11- سوء ظن 12- انتقام جویی 13- تشفی قلب و فرو نشاندن غضب 14- سخریه و استهزاء و امور دیگری از این قبیل.

قدر مشترک همه اینها این است که انسان سعی می کند با غیبت کردن شخصیت طرف و موقعیت اجتماعی او را در هم بشکند و او را در نظرها خوار و بی مقدار کند و از این طریق انتقام بگیرد یا خشم خود را فرو نشاند، یا او را از مقام و مال محروم سازد و در اختیار خود بگیرد یا اظهار زهد و قدس کند، یا حاضران را بخنداند و یا خود را برتر و بالاتر از دیگران معرفی کند. از اینجا روشن می شود که اولا غیبت تا چه حد گسترده است و چه عوامل زیاد و متنوعی دارد و در حدیثی از امام صادق (ع) نقل شده است: «اصل الغیبه تتنوع بعشره انواع; شفاء غیظ و مساعده قوم و تهمه، و تصدیق خبر بلاکشفه، و سوء ظن و حسد و سخریه و تعجب و تبرم و تزین، فان اردت السلامه فاذکر الخالق لا المخلوق فیصیر ذلک مکان الغیبه عبره و مکان الاثم ثوابا؛ سرچشمه غیبت به ده نوع تقسیم می شود، تشفی قلب (فرو نشاندن آتش غضب) و همگامی با دیگران (تعصب گروهی) و تهمت زدن و تصدیق عجولانه خبری که صدق و کذب آن آشکار نشده و سوء ظن و حسد و استهزاء و اظهار تعجب و ابراز ناراحتی و خویشتن آرایی و اگر می خواهی سالم بمانی به یاد خالق باش نه به یاد مخلوق، این سبب می شود که به جای غیبت (از عیوب دیگران) عبرت بگیری و به جای گناه پاداش برای تو حاصل شود». روشن است که امام (ع) در صدد بیان بخشی از عوامل عمده غیبت بوده است، زیرا همان گونه که گفته شد، عوامل غیبت از اینها فراوان تر است.