دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2512

ه_. شخص مورد غیبت مسلمان و برادر دینی انسان باشد. بنابراین، غیبت کافران، مشرکان و ملحدان اشکالی ندارد.

و. شخص مورد غیبت متجاهر به فسق نباشد پس، اگر کسی آشکارا مرتکب گناه می شود غیبت او جایز است، زیرا چنین شخصی از گناه کردن و گناه کار بودن باکی ندارد و از این که مردم رفتار ناشایسته او را بفهمند هراسی به دل راه نمی دهد. این بود مجموع قیود و شروطی که در عبارات فقها و علمای اخلاق و حتی برخی از اهل لغت دیده می شود که به تبعیت از شرایط شرعی ذکر کرده اند هرچند بعضی از این شروط در تحقق معنای لغوی دخالت ندارد ولی، با توجه به شرایطی که در احادیث و منابع فقهی آمده است، باید آن را در ترتب احکام شرعی دخیل دانست.

من_اب_ع

محمدرضا مهدوی کنی- نقطه های آغاز در اخلاق عملی- از صفحه 168 تا 171

کلی__د واژه ه__ا

غیبت تهمت عیب جویی گناه گناه کبیره رذایل اخلاقی

ضرورت دفاع از آبروی مومن در غیاب او در روایات

در مسأله غیبت چهار تکلیف وجود دارد:

1. حرمت غیبت

2. حرمت گوش کردن به آن

3. نهی از منکر

4.دفاع از حیثیت برادر مومن و حفظ آبروی او.

یعنی در مورد غیبت علاوه بر لزوم نهی از منکر و جلوگیری از وقوع جرم ( به طور مطلق) رد غیبت و دفاع از آبروی برادر دینی واجب است. به عبارت دیگر، هرچند گوش نکردن غیبت و بی اعتنایی به سخنان غیبت کننده به عنوان یکی از مصادیق نهی از منکر واجب است اما این مقدار کافی نیست بلکه بر هر فرد لازم است که از برادران دینی خود دفاع کند و در حفظ آبروی آن ها بکوشد. یعنی بر هر مسلمانی لازم است انتقادها و عیب هایی را که به برادر دینی اش وارد می شود با توجیه صحیح و خدا پسندانه دفع کند و زمینه رشد شایعه پراکنی ها و اشاعه فحشاء را از بین ببرد تا دیگر کسی جرأت نکند بدون حساب و کتاب درباره مومنان به شایعه سازی بپردازد و حیثیت آن ها را در معرض تهمت و افترا و غیبت قرار دهد؛ زیرا خداوند عزیز و مهربان عزت و عظمت و سربلندی مومنان را می خواهد و عواملی که این ارزش ها را تهدید می کند دشمن می دارد و بدین جهت دستور داده است که مسلمانان با ایمان در برابر این گونه عوامل مخرب بی تفاوت نباشند و با شکستن سکوت به هیچ کس اجازه ندهند که با شایعه سازی و اشاعه فحشاء و غیبت، محیط زیست اجتماعی را آلوده و حیثیت مومنان را لکه دار کند و با شایعات بی اساس، حس اعتماد عمومی را متزلزل سازد. بعضی گمان کرده اند که رد غیبت همان نهی از منکر است که همه ملزمند در تمام موارد گناه از وقوع جرم و تکرار گناه جلوکیری کنند؛ ولی چنان که گفته شد مسأله رد غیبت از مقوله دیگری است و تنها جلوگیری از نهی از غیبت کافی نیست بلکه باید کاری کرد تا آب رفته به جوی باز گردد و از شخص غیبت شده اعاده حیثیت شود.