دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2666

کلی__د واژه ه__ا

رذایل اخلاقی گناه امر الهی مکافات عمل انسان لغت شناسی طغیان

اجتناب از گناهان کبیره موجب آمرزش

در آیه 31 سوره مبارکه نساء می خوانیم: «إن تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم و ندخلکم مدخلا کریما؛ اگر از گناهان بزرگی که از آنها نهی شده اید اجتناب کنید، ما از بدی های شما صرف نظر می کنیم و به منزلگاهی گرامی داخلتان می سازیم.»

کلمه (اجتناب) باب افتعال از ماده (ج- ن- ب) است و کلمه (جنب) به معنای پهلوی آدمی است، که به طور استعاره از آن فعل ساخته اند، به این مناسبت که وقتی انسان چیزی را بخواهد و دوست بدارد، با روی خود و با مقادیم بدن رو به آن می رود و اگر چیزی را دوست نداشته باشد و بلکه از آن متنفر باشد پهلوی خود را رو به آن کرده و سپس از آن دور می شود، پس در حقیقت اجتناب به معنای ترک است.

راغب در مفردات می گوید کلمه: (اجتناب) از کلمه (ترک) بلیغ تر و رساتر است و رساتر بودنش جز بدین جهت نیست، که بنای کلمه اجتناب بر استعاره است و از همین باب است کلمات 1- جانب (پهلو) 2- جنیبه (اسب و شتر و گاوی که پهلو به پهلوی صاحبش راه می رود) 3- اجنبی (بیگانه).

کلمه نکفر از ریشه (ک- ف- ر) گرفته شده و کلمه (کفر) در لغت عرب به معنای پوشاندن است، ولی در قرآن کریم استعمالش در عفو از گناهان شایع شده.

کلمه کبائر جمع کبیره (بزرگ) است و در آیه مورد بحث وصفی است که در جای موصوف به کار رفته و در حقیقت معنای کلام این است که: «ان تجتنبوا معاصی کبیره» (اگر از گناهان بزرگ اجتناب کنید) و یا چیزی نظیر آن.