دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 2800

سپس حضرت مثال دیگری از این نوع توجیهات آوردند، در مورد غلط اندازی معاویه درباره قتل عمار یاسر که گفت: علی (ع) او را کشته نه من، زیرا علی (ع) او را به میدان فرستاده است. ولی حضرت علی (ع) جوابش را داد که اگر این سخن معاویه درست باشد، باید بگوییم: پیامبر (ص) حمزه را کشت، زیرا رسول خدا (ص) حمزه را به میدان جنگ فرستاد.

گاهی توجیهات بقدری خطرناک است که حتی انسان را به وادی تفسیر به رای و دستبرد به کتاب خدا، می کشاند، به گونه ای که قرآن در دست توجیه گر جاهل و بی فرهنگ، همچون موم یا خمیری می شود که به دلخواه خود، هرگونه خواست، آن را درمی آورد، و امام صادق (ع) با بیان خود، هشدار داد و اعلام خطر نمود، که افراد کج فهم مبادا به این وادی وارد شوند. این روش امام صادق (ع) و بیان رسول خدا (ص) حاکی است که باید در مورد منحرفین و بدعت گذاران افشاگری کرد، به عبارت روشن تر آنها که در جامعه، دارای موقعیتی هستند که هدایت و ضلالتشان در جامعه اثر می گذکرد، اگر به گمراهی رفتند، باید با افشای آن به مبارزه فرهنگی با آنها پرداخت.

من_اب_ع

محسن قرائتی- گناه شناسی

کلی__د واژه ه__ا

گناه اخلاق روان شناسی فرهنگ قرآن اعتقاد انسان تاریخ داستانهای اخلاقی

توجیه و دلیل تراشی برای گناه

بدتر از گناه، توجیه گناه و دلیل تراشی برای آن است. می توان گفت توجیه گناه یک نوع کلاهبرداری دینی است. خداوند در قرآن می فرماید: «ینبؤا الإنسان یومئذ بما قدم و أخر* بل الانسان علی نفسه بصیره* و لو ألقی معاذیره؛ و در آن روز انسان را از تمام کارهایی که از پیش یا پس فرستاده، آگاه می کنند. بلکه انسان خودش از وضع خود آگاه است. هر چند (در ظاهر) برای خود عذرهایی بتراشد (قیامت/ 13-15). حاکم بر حساب و جزا در روز قیامت کسی است که هم از اسرار درون و برون آگاه است، و هم خود انسان را حسابگر اعمال خویش قرار می دهد، یعنی محکمه وجدان، گنهکار را به دورویی و نیرنگ، محکوم می کند. همانگونه که در آیه 14 سوره اسراء آمده: «اقرأ کتابک کفی بنفسک الیوم علیک حسیبا؛ نامه اعمالت را بخوان، کافی است که امروز خود حسابگر خویش باشی!» گرچه آیات مورد بحث همگی درباره معاد و قیامت سخن می گوید، ولی مفهوم آن گسترده است، عالم دنیا را نیز شامل می شود، در اینجا نیز مردم از حال خود آگاهند، هر چند گروهی با دروغ و پشت هم اندازی و ظاهرسازی و ریاکاری چهره واقعی خویش را مکتوم می دارند.