دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 581

به دست آهن تفته کردن خمیر *** به از دست بر سینه پیش امیر

من_اب_ع

مرتضی مطهری- آزادی معنوی- صفحه 30-29

کلی__د واژه ه__ا

اخلاق آزادی سعدی ذلت

آزادی معنوی در کلام امام علی (ع)

رباعی ای منسوب به امام علی (ع) است، یعنی در آن دیوان معروف است، می فرماید:

کد کد العبد ان احببت ان تصبح حرا *** و اقطع الامال من مال بنی آدم طرا

لا تقل ذا مکسب یزری فقصد الناس ازری *** انت ما استغنیت عن غیرک اعلی الناس قدرا

یعنی اگر دلت می خواهد آزاد زندگی کنی مثل بندگان و بردگان زحمت بکش، کار کن، رنج بکش، و چشم از مال فرزندان آدم عموما هر که می خواهد باشد، ولو حاتم طایی باشد، ببند. یعنی نمی گویم چشم طمع از مال مردم پست و دنی ببند نه، حتی چشم طمع ببند از مال مردم سخی، با جود و کرم مثل حاتم طایی. بعد می گوید بعضی از افراد، وقتی برخی از شغل ها به آن ها پیشنهاد می شود، می گویند کارگری کن، بیل بزن، می گوید این کار پستی است، حمالی کن، می گوید پست است. می فرماید هر کاری، هر چه هم که تو آن را پست گمان بکنی پست تر از این که دست طمعت پیش دیگری دراز باشد نیست.

«کد کد العبد ان احببت ان تصبح حرا؛ مانند بندگان تلاش کن اگر دوست داری آزاده باشی»، «و اقطع الامال من مال بنی آدم طرا؛ و امیدت را از دارایی تمام فرزندان آدم قطع کن». «لاتقل ذا مسکسب یزری فقصد الناس ازری؛ چیزی از این پست تر نیست که تو به قصد مردم بروی، به این قصد بروی که از مردم چیزی بگیری»، «انت ما استغنیت عن غیرک علی الناس قدرا؛ تو همین مقدار که از دیگران بی نیاز باشی از همه مردم برتر هستی».