دائره المعارف طهور: ادب و اخلاق صفحه 835

من_اب_ع

مرتضی مطهری- حماسه حسینی 2- ص 163،

ناصر مکارم شیرازی- تفسیر نمونه- ج 16 ص 439 و 444،

ناصر مکارم شیرازی- تفسیر نمونه- ج 2 ص 258-257

مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن 3- صفحه 48-50

مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن 1 و 2،

کلی__د واژه ه__ا

اخلاق قرآن انسان جامعه مؤمن کافر رضای خدا انفاق تربیت

بررسی نظریه نسبیت اخلاق

بعضی معتقدند که اخلاق نسبی است، بدین معنی که چیزی را نمی توان گفت که برای همه وقت و برای همه جا اخلاق خوب است و نیز چیزی را نمی شود در همه وقت و همه جا اخلاق بد دانست. هر خلقی در یک جا خوب است، در جای دیگر بد، در یک زمان خوب است و در زمان دیگر بد.

پس اخلاق امری نسبی است و چون نسبی است، نمی تواند یک دستورالعمل کلی و همیشگی و همه جائی داشته باشد، بلکه در هر زمان دستور اخلاق باید یکجور باشد. این مطلب را ما باید بحث کنیم تا معلوم شود که آیا صحیح است یا نه؟

مسئله حسن و قبح عقلی

این حرف درست نیست. به کسانی که این حرف را زده اند می گوئیم چیزی که اجتماع آن را خوب می داند و چیزی که اجتماع آن را بد می داند، یعنی چه؟ مسأله ای است که شاید عنوان کننده اولیه آن مسلمین بوده اند و آن، مسأله حسن و قبح عقلی است. حسن یعنی نیکوئی، زیبائی، و قبح یعنی بدی و زشتی. حسن و قبح عقلی در مقابل حسن و قبح غیرعقلی یعنی چه؟ ما یک زشتی و زیبائی داریم مثل این که صورت آدمی را می گویند صورت زیبائی است و صورت آدم دیگر را می گویند صورت زشتی است. فلان کس دارای چشمان زیبائی است، فلان کس دارای چشمان زشتی است. در میان حیوانات فلان حیوان مثلا آهو حیوان زیبائی است اما مثلا کلاغ حیوان زشتی است. حسن و قبح به این صورت، امروز یکی از علمهای دنیا است. می گویند شناخت زیبائی، علم زیبائی.