محرمات اسلام: (مجموعه ای از معارف اسلامی اعتقادی - فقهی - اخلاقی - تاریخی - اقتصادی) صفحه 193

1- اقول: و إلیک ما قاله النبی صلی الله علیه وآله فی خطر الذنوب و تحقیرها و نسیان الإستغفار و النبیّ صلی الله علیه وآله هو الطبیب الدوّار بطبّه: روی المحدّث الجلیل الشیخ الکلینی

2- فی الکافی عن أبی عبداللّه علیه السلام قال: إنّ رسول اللّه صلی الله علیه وآله نزل بأرض قرعاء (ای التی لانبات فیها) فقال لأصجابه: إئتوا بحطبٍ فقالوا: یا رسول اللّه نحن بأرض قرعاء ما بها من حطبٍ قال صلی الله علیه وآله: فلیأت کلّ انسان» بما قدر علیه فجاؤا به حتّی رموا بین یدیه بعضه علی بعض فقال رسول اللّه صلی الله علیه وآله: هکذا تجتمع الذنوب ثمّ قال صلی الله علیه وآله ایّاکم و المحقرات من الذنوب فانّ لکلّ شی ء طالباً ألا و إنّ طالبها یکتب ما قدّموا و آثارهم و کلّ شی ءٍ أحصیناه فی إمام مبین. (الکافی ج 2/288)

تفاوت یأس و قنوط و خیبه

خداوند در قرآن بندگان خود را از قنوط و ناامیدی از رحمت خود نهی فرموده و به آنان نوید داده که همه گناهانشان را خواهد بخشید. از آن سو، آنان را از یأس از رحمت خود نیز نهی نموده و یأس از رحمت الهی را مخصوص کافران گردانیده است.

تفاوت قنوط و یأس با خیبه چنان که در مجمع البحرین آمده، این است که قنوط ناامیدی شدید است. در کتاب «الفروق اللغویّه» نیز آمده است که قنوط، شدت یأس و ناامیدی است. اما خیبه، ناامیدی پس از امیدواری است، برخلاف یأس که ناامیدی پس از امید و یا پیش از آن است و خلاصه سخن در این بحث این است که یأس و ناامیدی موردنهی و حرام بلکه از گناهان کبیره است. از آن طرف، امید به رحمت خداوند و عفو او مورد سفارش است، گرچه غفلت از گناه نیز خطرناک است؛ چرا که حساب قیامت بسیار سخت است و آیه مبارکه سوره زلزال که می فرماید: «فمن یعمل مثقال ذرّهٍ خیراً یره و من یعمل مثقال ذرّهٍ شراً یره» را نمی توان نادیده گرفت.

روایت معروفی از رسول خداصلی الله علیه وآله در شرح اصول کافی [ج 9/231 ]نقل شده است که آن حضرت روزی به اصحاب خود فرمود: «آیا می دانید آدم بیچاره و ورشکسته کیست؟» گفتند: ورشکسته بین ما کسی است که درهم و دینار و مالی ندارد. رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: ورشکسته از امت من کسی است که روز قیامت نماز و روزه و زکات و خود آورده لکن به آن برادر خود فحش داده و به دیگری تهمت زده و مال دیگری را خورده و خون دیگری را ریخته و به دیگری آزار رسانده، و در آن روز حسنات و عبادات او را به آنان می دهند و چون حسناتش تمام می شود گناهان آنان را نیز به دوش او می گذارند و به آتش برده می شود!!»